Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Język–historia–kultura
konkretyzacji),atakże4tekstuwwersjipowszechnieprzyjętej’,czyli4wzorco-
wej’.Toostatnieznaczeniejestdalejuszczegółowianewzależnościodwyobra-
żenianwzorca”(kanonuikanoniczności)3.Wszystkieteużyciałączywspólna
cechasemantyczna,mianowicieodniesieniedotekstu,araczejdojegopostaci,
wjakiejpodlegałtransmisji(codziśwprzybliżeniumożnaokreślićmianemedy-
cji).Niedziwito,boterminwywodzisięzantycznejgramatykii-swoistej,nie-
przystawalnejdodzisiejszej-transmisjitekstówkultury.Szersze,pozareligijne
rozumieniewulgatyniejestwprawdzienotowanewpolskichsłownikachjęzyka
polskiegoorazleksykonachwyrazówobcych,alespotykanewpracachnauko-
wych.Wewspółczesnymdyskursiehumanistycznymnależyjeuznaćzakalkę
semantycznązjęzykaangielskiego4.Wyrażenie(narodowe)nowożytnewulgaty,
wnawiązaniudoznaczeniapierwotnego,znajdujezastosowanierównieżwpra-
cachpoświęconychdawnymprzekładomPismaŚwiętegonajęzykinowożytne,
gdyżwłaśnietakąfunkcję,jakawkulturzełacińskiejprzypadłatłumaczeniu
Hieronimowemu(ok.345-420)5czywświeciehellenistycznymSeptuagincie
(ok.280-130r.p.n.e.),nadawanowepocewczesnonowożytnejautoryzowanym
3
4
5
przekazów,wktórychedycjatypukoinēekdosis(zwyklewlm)niezajmowaławysokiejpozy-
cji.Termintenodnosiłsiędopowiązanychwzajemnietzw.nmunicypalnych”(politikai)przeka-
zóweposówHomera,któreokreślanotakżejakodēmōdeis4popularne’lubkoinai4pospolite’,
4potoczne’,4gminne’itp.Przeciwstawianojeedycjom4eleganckim’(khariesterai),sporządzanym
przezuczonych.Dlategowyrażeniekoinēekdosiszawierałoelementniskiejoceny,wynikają-
cejzporównaniatakichedycjidowydańwyżejcenionychprzezgramatyków.Wpodobnym
kontekścieterminemvulgataposłużyłsiętakżeśw.Hieronim,przeciwstawiającwzorcowejjego
zdaniemHeksapliOrygenesamniejstaranneizawierającebłędyprzekazyikomentarzegreckie.
Szerz.zob.G.Nagy,Homer)sTextandLanguage,UniversityofIllinoisPress,UrbanaiChicago
2004,s.86-90.
Rzeczownikiemkanonipochodnymodniegoprzymiotnikiemkanonicznyposługujęsiętuwzna-
czeniu4dotyczącykanonu-wzoru,reguły,ogólnieprzyjęty,uznanyzawłaściwy,obowiązujący’
(USJP),aponadtowznaczeniureligijnym4zgodnyzteologicznympojmowaniemistotykano-
nubiblijnegowdanymKościele’jakozbioruksiągnatchnionych.Wewspółczesnymznaczeniu
wyrażenietekstkanonicznyjestbliskoznacznezakresowirzeczownikawulgatawjednymzjego
znaczeń4tekst-autorytet’.
Por.chociażbydefinicjehasłavulgatewsłownikuinternetowym:n1.Thecommonspeechof
apeople;thevernacular.2.Awidelyacceptedtextorversionofawork.3.Vulgate.TheLatin
editionortranslationoftheBiblemadebySaintJeromeattheendofthefourthcenturyad,now
usedinarevisedformastheRomanCatholicauthorizedversion.”,zob.TheFreeDictionaryby
Farlex:http://www.thefreedictionary.com/Vulgate(dostęp:15.09.2015).
Przyjmujesię,żepracenadtłumaczeniemtrwaływlatach383-405,polegałyczęściowonasamo-
dzielnejtranslacji,aleteżrewizjiinnychłacińskichprzekładówpoprzedzającychdziełoHieronima,
atakżenakonfrontacjiłacińskiegotekstuzSeptuagintąitekstemhebrajskim,dlategoWulgata
zawierarównieżsporyelementinterpretacji,cojestwłaściwetłumaczeniomiredakcjom.
