Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DzieciństwowWarszawieiSzkołaRealnawŁowiczu
Tymczasemwkrajupostępowałanaprzódakcja,którąprzedwyjazdem
doJaponiiPiłsudskizleciłzwiązanymznimczłonkomPPS,naczelezWale-
rymSławkiem.Chcielioni„naprowincjidobieraćiwychowaćludzi,tworzyć
znichorganizacjęoformachbardziejzamkniętychiścisłych,bardziejgoto-
wądoczynuniżluźneorganizacjeagitacyjne”
44
.SławekwrazzBronisławem
BergeremrozpoczęlibudowaniezrębówOrganizacjiBojowejPPS,któramia-
łaochraniaćmanifestacjerobotniczeorazsłużyćjakonarzędziewalkizRo-
sją.TodrugiezadanieOrganizacjiBojowejbyłogłównymcelemPiłsudskiego.
Stwierdziłonbowiem,żewobecnychczasach„przejściedonowejtaktykijest
koniecznością,nawetgdybytodoprowadziłodopowstaniautopionegowe
krwi.Taniejnastobędziekosztowało,niżdzisiejszamartwota”
45
.
Wcałymzaborzerosyjskimogromniewzrosłynapięciawywołaneogło-
szeniemprzezwładzemobilizacjirezerwistów.Opórprzeciwkowcielaniu
doarmiicarskiejłączyłsięczęstozwystąpieniamirobotniczymi.13kwietnia
1904r.wWarszawiedoszłodostarćrobotnikówizebranychprzypadkowo
osóbzwojskiemipolicją.Porazpierwszyodponadczterdziestulatwojsko
wceluopanowaniasytuacjioddałosalwęwprotestującytłum.Poległjeden
zrobotników,a5demonstrantówzostałorannych.Wczerwcudoszłodoko-
lejnejmanifestacji,podczasktórejdemonstrancinieślisztandaryzhasłami:
„Wojnawojnie”,„Niechżyjesocjalizm”.
Jesień1904r.przyniosładalszezaognieniesytuacji.PoklęscepodLaoja-
nemarmiarosyjskapotrzebowałanowegozaciągurekrutów,więcmobiliza-
cjamiałaznacznieszerszyzasięgiwywołałajeszczeostrzejsząfalęprotestów.
Wodpowiedzinapolitykęwładzrosyjskich28października1904r.PPSzorga-
nizowałademonstracjęantymobilizacyjną.Protestzostałbrutalniestłumiony
przezKozaków,jednakPPSpostanowiłazorganizowaćdemonstracjęnaPlacu
GrzybowskimwWarszawie,któramiałabyćochranianaprzezOrganizacjęBo-
jową.Datęmanifestacjiwyznaczononaniedzielę13listopada1904r.Nimdo
niejdoszło,Roman,MieczysławiStefanStarzyńscyuczestniczyliwŁowiczu
wincydencie,któryświadczyłopostępującymwzrościenapięciaspołecznego
iatmosferzeogólnegonieposłuszeństwawobeccarskichwładz.Kilkanaście
dnipostłumieniumanifestacjiwWarszawie,9listopada1904r.,przyjechał
doŁowiczacarMikołajIIwrazzeswymbratemwielkimksięciemMichałem
Aleksandrowiczem.Obajmieliprzeprowadzićprzeglądwojskawysyłanego
nafront.Wspominająctamtendzień,RomanStarzyńskinapisał:„Nauczycie-
lewewszystkichklasachmielipogadankinatemat«zaszczytu»,jakinasspo-
tyka.PopędzononasdwójkaminaDworzecKaliskiiustawionoszpalerem,
44
W
.Pobóg–Malinowski,NajnowszahistoriapolitycznaPolski,t.1,Londyn1963,s.479.
45
Cyt.za:A.Garlicki,Uźródełobozu…,op.cit.,s.136.
25
