Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kolonializmieuropocentryzm
23
Zachodu,byłświatWschodu,którypadłłupemkomunizmu,»choroby
unowocześniania«.ByłwreszcieTrzeciŚwiat,wciążspętany»tradycją«,
tłamszonywdążeniachdomodernizacji.GdybytylkoZachódumiał
znaleźćsposobyrozerwaniatłamszącegouścisku,możezdołałbyocalić
ofiaręprzedzarazą,lęgnącąsięnaWschodzieistamtądroznoszoną,
iskierowałTrzeciŚwiatnadrogęmodernizacji-drogędożycia,wol-
nościipogonizaszczęściemZachodu”(Wolf2009:7-8).
ZygmuntBaumanujmujetownastępującysposób:DPrawomiej-
scowezachodniejcywilizacji,którenadałosobieimięNowoczesność,
mogłobyćprzedstawionejakoprawopowszechnedziękikleszczom,
wjakichzawarłtriumfującyZachódresztęwspółczesnegomuświata
(…).UzbrojonympozębypionieromkolonizującymkontynentyAme-
ryki,AustraliiczyNowejZelandii-tereny,którebraliwposiadanie,
zdawaćsięmusiałypuste;byłtodlanichpunktzerowydziejów,czas
nowegostartu,początkuabsolutnego”(Bauman1994:56).
DominacjipolitycznejiekonomicznejEuropynadświatemtowa-
rzyszyłoprzekonanieonaturalnejwyższościEuropejczyków,istniejące
zresztądodziś.Historianiemalzawszejestopowiadanazeuropocen-
trycznegopunktuwidzenia.Naturalnejest,żenie-europejscynaukowcy
przywołująwielkienazwiskazeDStaregoKontynentu”,aledaremnie
czekalibynawzajemność.DNiemożemysobienawetpozwolićnaten
sampoziomczysymetrięignorancjibezpodjęciaryzykaukazaniasię
jako»staromodni«czyteż»nieaktualni«”-konkludujegorzkobengal-
skihistorykDipeshChakrabarty(Chakrabarty2003:117).
Zresztąpocoich(znaczynie-Europejczyków)cytować?Dyskurs
kolonialnyopierałsięnabinarnejopozycji:cywilizacja-barbarzyństwo,
rozwój-niedorozwój,postęp-prymitywizm.Wnajlepszymprzypad-
kukulturynie-europejskiebyłyujmowanezewolucjonistycznegopunk-
tuwidzenia,będącejeszczenawczesnymetapierozwoju,którym
EuropaczyteżZachódniósł(niesie)misjęcywilizacyjną.Jakpisał
FrantzFanon,DKolonializmchce,abywszystkopochodziłozniego.
Leczdominującącechąwpsychiceskolonizowanegojestcofnąćsię
przedwszelkązachętąpochodzącąodzdobywcy”(Fanon1965:63).
Kolonializmbowiemnietylkopodbijaziemieikolonizujeciała,ale
takżeumysły.OświeceniowaidearacjonalnościwyniosłaZachódna
piedestał,dałaprawodouniwersalizacjijegowartości.Skutecznie
pacyfikujeinneświaty.Europajestumownympunktemodniesienia
dlawszystkichinnychhistorii.DWszystkieinnehistorie(afrykańska,
chińska,indyjskaitd.)stająsięzatemnieuchronniewariacjamimeta-
narracjiokreślonejjako»HistoriaEuropy«.Typnarracjicharakterystycz-
nydlaopowiadania»HistoriiEuropy«stanowiHistorięwyższejrangi
(pisanejwielkąliterą),anaprzykładhistoriaIndiijestwstosunkudo
niejniższa(dlategopisanamałąliterą),»podporządkowana«(subaltern).
