Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kolonializmieuropocentryzm
25
myśleć,wjakisposóbWschódzostałpoznany(Gandhi2008:66).Na
tymfałszywymfundamencieopierasięcałazachodniawiedzaoOrien-
cie,czyszerzejoświecienie-zachodnim.JakdowodzijejrodakHomi
Bhabha,Dstereotypizacjajestnietylkostanowieniemfałszywegoobrazu,
którystajesiękozłemofiarnympraktykdyskryminacyjnych.Jestto
znaczniebardziejambiwalentnytekstprojekcjiiintrojekcji,metafo-
rycznychimetonimicznychstrategii,przemieszczenia,winy,agresyw-
ności;maskowanieirozszczepianie»oficjalnych«i»fantazmatycznych«
systemówwiedzy”(Bhabha1986:169).
DorozważańSaidanawiązujemiędzyinnymiImmanuelWallerstein,
któryzwracauwagę,żeZachódoparłswojądominacjęnadresztąświa-
tanazałożeniu,żeDcywilizacjaeuropejska”jestzjednejstronywyjąt-
kowa,zdrugiejuniwersalna.Przywołujepoglądyznacznejczęściba-
daczy(bynajmniejnieswoje),mówiące,żeDnowoczesność”mogła
narodzićsiętylkowEuropie,zaśDwpozaeuropejskichwysokichcywi-
lizacjachmusiizawszemusiałoistniećcoś,coniedawałosiępogodzić
zmarszemludzkościkunowoczesnościiprawdziwemuuniwersali-
zmowi”(Wallerstein2007:47-48).ZadaniemEuropybyłowięcnie-
sienieDmisjicywilizacyjnej”światu,apóźniejzastąpienietoDmisją
modernizacyjną”.Wrazzmodernizacjąkoniecznejestzaśwprowadza-
niedemokracjiiprawczłowieka.
Wallersteinwyróżniatrzyodmianyuniwersalizmupaneuropejskiego:
(1)argumentacja,żepolitykaprzywódcówświatapaneuropejskiego
służyobronieDprawczłowieka”iwspieraniuczegoś,conazywanejest
Ddemokracją”;(2)żargonDzderzeniacywilizacji”,zakładającyzawsze
wyższośćcywilizacjiDzachodniej”nadDinnymi”cywilizacjami,ponie-
ważtylkoonazbudowanajestnatychuniwersalnychprawdachiwar-
tościach;(3)traktowanierynkujakorozwiązanianieuchronnego,udo-
wodnionegonaukowo,inapoglądzie,żeDniemaalternatywy”-rządy
musząuznaćprawaneoliberalnejekonomiiidziałaćzgodnieznimi
(Wallerstein2007:12).
DNowoczesność”zaśjestdlaniegosłowem-wytrychem,którym
posługujesięDuniwersalizmeuropocentryczny”,określającykolażoby-
czajów,norm,praktykrozwijającysięwramachkapitalistycznejgospo-
darki-świata.DSkorozaśnowoczesnośćmiałabyćzdefinicjiwcieleniem
autentycznieuniwersalnychwartości,uniwersalizmu,byłaonanietylko
moralnymdobrem,lecztakżedziejowąkoniecznością”(Wallerstein
2007:47-48).
Idącdalejtymtokiemrozumowania,Wallerstein,wzoremSaida,
wiążezachodniąepistemologięzzachodniąwładzą.Innymisłowy,bada
sposóbreprezentacjinie-zachodniegoDInnego”wzachodnimświecie
akademickim.OrientalizmjestdlaniegoDsubtelniejsząwersjąstano-
wiskaSepúlvedy(adwersarzaLasCasasa-będzieonimjeszczemowa
