Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Rozdział1.RodzinnegospodarstwarolnewPolscewlatach1985–1994…
gospodarstwaniewielkieplasującesięnapoziomieśredniejkrajowejlubteżniecoponiżej
albopowyżejtegopoziomu Podrugie,istotnymelementemwydajesiętakżerelatywnie
niewielkiezróżnicowanie,jeślichodziopoziomwykształceniaużytkowników,niemal
80%spośródnichposiadałoconajwyżejwykształceniezasadniczezawodowe,aponad
połowapodstawowelubwręczniepełnepodstawowe Trzecimczynnikiemwydajesię
podobieństwosytuacji:85%gospodarstwtojednostkitypoworolniczelubconajwyżej
typowo„chłopsko-robotnicze”,czylitakie,gdziedodatkowąpracępozagospodarstwem
wykonywałwłaściciellubjego/jejwspółmałżonka/współmałżonek Ponadto,wszystkie
tegospodarstwabyłypoddanetemusamemuzestawowibodźcówbędącychpochodną
politykiwobecwsi,realizowanejwtamtymokresie Możnapowiedzieć,żewszystkiete
gospodarstwanależałobyzaliczyćdojednejkategorii,którąJacekKochanowicz(1992)
określiłmianem„chłopskichgospodarstwposttradycyjnych”
Kolejnysposóbmyśleniaowłasności,określonyzostał–jakpamiętamy–jakopoczucie
„ograniczeniawłasnością” Składałosięnaniewyrażaneprzeznaszychrozmówców
(…)poczucieniemożliwościrealizacjiwieluzamierzeń,częstorozwiązańprowadzących
domodernizacjigospodarstwaibędącychwyrazemracjonalnychpostawiprofesjonal-
negostosunkudowłasnegowarsztatupracy Posiadaniejesttuwidzianegłównieprzez
pryzmatstanuśrodkówprodukcjiirozwiązańformalnoprawnych,ajeżelidlaniektórych
wiążesięzdziedziczeniem,tojakoformąaprobowanejkontynuacjizawoduwspartej
częstozamiłowaniemdopracy(GorlachiSeręga,1991:125)
Nawetjeślinasirozmówcywyrażalinegatywneopinie,związanezeszczególnym,nad-
miernym–ichzdaniem–wysiłkiemfizycznymibrakiemwolnegoczasu,wskazywali
raczejnaniskipoziommechanizacjiswoichgospodarstw,naograniczonemożliwości
dokonaniaowegoswoistegoskokumodernizacyjnegoaniżelinajakieśfatumciążące
nadchłopskimlosem
Wtymkontekściemyślenieowłasnościgospodarstwawiążesięzproblematyką
ryzyka Jakujmowaliśmytowówczas:
Takieelementypracyjakkalkulacjaipróbyrealizacjiekonomicznychregułgospodaro-
waniawywołujądwoistąocenęniezależnościiodpowiedzialnościwpracywłaściciela
rodzinnegogospodarstwarolnego Dwoistą,bostwarzającąwsprzyjającychwarunkach
większymarginesswobodyipodstawępozytywnejocenypracy,wsytuacjizaśwystępo-
waniajakichśczynnikówzakłócającychocenianąjakoniewątpliweutrudnienia(Gorlach
iSeręga,1991:125)
Takadwoistośćwiązaćsięmożezodmiennymcharakteremczynnikówoddziałujących
narodzinnegospodarstworolne Zjednejstronysątobowiemczynnikiwzmacniające
pozycjęrodzinnegogospodarstwarolnegojakoswoistegoprzedsiębiorstwaekono-
micznego Zdrugiejzaś–rozmaiteczynnikibędąceefektemdziałaniaróżnorodnych
instytucji,któreskupionenapozyskiwaniu,przetwarzaniuczydystrybucjiproduktów
żywnościowych,owocująkształtowaniemsytuacjigospodarstwrolnychjakoswoistego
„ostatniego”,„położonegonajbardziejnadole”elementuwłańcuchuinstytucjizajmują-
cychsięprodukcją,przetwarzaniemorazdystrybucjąartykułówrolnych Wtymzatem
