Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
egidą–choćinicjacjaprzebiegałatuodlattrzydziestychiczterdziestych,ale
wciszy–opróczFrancuzówtakżeWłosi,BelgowieHolendrzy,Niemcy,Austriacy
iAmerykanie.Mówijednakprzedewszystkim,żeuprawnionejesttwierdzenie
ospecyfice„momentufrancuskiego”(niewsensieczasowym,leczteoretycznym)
fenomenologii.Naczymów„moment”miałbypolegać?Otóżoilefenomenologia
niejestjakąśzwartądoktryną,leczrozwijasiępoprzezdrążenieproblemujawie-
niasię(l;apparaître)fenomenów,toczynitorozpracowująctrzyoperacje,zostawio-
nejejwspadkuprzezHusserla:redukcję,intencjonalnenastawienieikonstytucję
sensu.„Momentfrancuski”fenomenologiipoleganaszczególniepieczołowitym
rozwijaniuukrytychimplikacjizawartychwtychoperacjach.Itak,hermeneutyka
zastosowanadoproblematykikonstytucji(Ricoeur)wcalejejnieunieważniła,lecz
poszerzyłajejzasięg,prymatrelacjietycznejwobecaktówświadomości(Levinas)
nieodrzuciłintencjonalności,leczzmieniłjejkierunek,adekonstrukcja(Derrida)
niezniweczyłaprocedurredukcji,leczjezradykalizowała.Wefekcietakich(przy-
kładowowytypowanych)przeobrażeńfrancuskafenomenologiazapuściłasięna
tereny,którychaniHusserl,aniHeideggerjeszczenieznali,choćjakieśwskazu-
jącenanie„milcząceznaki”zostawili.Natychterenachujawniłysięzaskakujące
czasempokrewieństwa:LevinasiSartre–wróżnysposób–powiązaliintencjo-
nalnośćz„Innym”,azatemzetyką;RicoeuriDerrida–zpozorucałkowiciewobec
siebieopozycyjni–sprowadzilipytanieoźródłazjawiskowościdotekstu,dopisma;
Merleau-PontyiHenry–pierwszystopniowo,drugiodpoczątkuibezkompromi
-
sowo–powróciliod„ekstazy”bycia-w-świeciedomrokówsamopobudzającejsię
żywejcielesności.Takoto,mimozasadniczychróżnicpomiędzyposzczególnymi
projektami,fenomeny,którymitafenomenologiasięzajmuje–tekst,wydarze-
nie,żywacielesność,afektywnesamopobudzenie,wezwaniepłynącez„twarzy
Innego”–nienależąjużdohoryzontówteoretycznychHusserlaaniniefunkcjo-
nująwobszarzeróżnicyontologicznejHeideggera,leczwiążąsięzzasadniczym
przekroczeniemczyrozbiciemsferywidzialności;niemogązostaćuchwycone
iopisanewkategoriachprzedmiotowych,bytowych11.
Zanimpójdziemydalej,zatrzymajmysięprzezchwilęprzyowychmilczących
znakach,jakiezostawilidwajniemieccypatronifenomenologii,borozszyfrowy-
wanieichpopchnęłofrancuskichfenomenologówwokreślonymkierunku.Wobu
przypadkachchodzizasadniczoopojęciefenomenuijegostatusontologiczny
(metafizyczny?),którynaskutekstosowaniacorazradykalniejszychredukcji
stawałsięcorazbardziejdyskusyjny.WprzypadkuHusserla–wwynikuprzeni-
kającychjegomyślenienapięćpomiędzynastawieniemfundamentalistycznym
(dążeniedoodkryciaźródłaukazywaniasięczegokolwiekwdoświadczeniu)aan-
tyfundamentalistycznym(dążeniedoprecyzyjnegopojęciowoopisustrukturyak-
tówświadomości),wwynikunastępującejwzwiązkuztymewolucjiodorientacji
11
Por.Jean-LucMarion,Unmomentfrançaisdelaphénoménologie,„RueDescartes”,nr35,Mars2002,
Collègeinternationaldephilosophie,PUF,Paris,s.9–13.
20
