Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Lata90.XXwiekutoczasogromnychprzemianobyczajowychdotyczącychpodró-
żowania.Zjednejstronycorazbardziejupowszechniałsięwpotocznymdoświadczeniu
modelpodróżowaniadlasamejprzyjemnościczychociażbytylkoturystycznejsatysfak-
cji.Zdrugiej-podróżypermanentnejwymuszanejprzezwarunkiekonomiczne,wktórej
trudnobyłorozstrzygnąć,czywynikazwyboru,czyjestefektemkapitalistycznejdeter-
minacji.Wkażdymztychprzypadkówpodróżowaniestałosiędoświadczeniemmaso-
wyminatyleciągłym,żenawetosobomzainteresowanymtrudnobyłoorzec,gdziejest
ichdomiczyobecnieznajdująsięnwtrasie”
,czynie.Mobilnośćstałasięprzyrodzonym
stanemPolaków.
Takjakiinnizostalionipostawieniprzedparadoksemwspółczesnejpodróży.Bez-
ustannieskracasięnamczaspodróży,ajednocześnienakazujecieszyćjejprzebiegiem.
Biurapodróżyczyprzewoźnicychwaląsiękażdąminutąprzejazdu,którazostałaodjęta
ztablicrozkładówjazdy,umożliwiają-dziękitechnikomcyfrowym-przeniesieniejej
znacznejczęścilogistycznejdodomu.Alerównocześnieoferująrozmaitewygodypo-
prawiającejejkomfort.Podróżnikmożepoczućsięzdezorientowany:wkońcucieszyć
sięmanamyśloniejiwjejtrakcieczyprzeciwnie-uznaćzazłokoniecznewspół-
czesnegoświata.
KonsekwencjetegostanurzeczyjakopierwszaopisałaOlgaTokarczukwnBiegunach”
.
Powieśćtajestcezurątakżedlatejpracy.Nowepodejściedożyciamobilnegowpłynęło
takżenakonstrukcjepowieściopisującychpodróż.Jużwkrótcedoświadczeniepodróżyzo-
staniejeszczebardziejzmienioneprzezwpływnowychmediówiwirtualnejrzeczywistości.
Wpływnowoczesnychmodelipodróżowanianakształtpowieścipodróżniczejniemieści
sięjednakwramachtegoopracowania.
Którędy?
Wrezultaciewielowiekowegorozwojuliteraturyopartejnamoty-
wiewędrówkibadaczborykasięzproblemembogactwalekturowe-
go,którenietylkotrudnojestuporządkować,alenawetprzyswoić.Azatemjedynysposób,
jakimupozostaje,abysprostaćprzedsięwziętemuzamierzeniu,toograniczyć,zawęzić
polebadań.
Wtejpracysłużytemupopierwszewybórpowieścispełniającychściśleokreślone
warunki.Ichakcjęwyznaczaprzemieszczenie,mobilnośćbohaterów.Autorrezygnuje
wnichzmanifestowaniaautobiografizmuwewszelkichpostaciach(pamiętnik,literatu-
rafaktu,dziennik,reportażitp.),adyskurs,któryproponuje,macechywyraźnejfabu-
larności.Wkonsekwencjinieinteresujemnieodkrywaniezbieżnościpomiędzyświatem
przedstawionymarealnym,nieszukamwielorakichkontaminacjipomiędzyżyjącympisa-
rzemajegoliterackimalterego.Przeciwnie,śledzętedokonanialiterackie,któremieszczą
wsobie,zakładająparabolizacjęwymowy,wjakichjednostkowa,niepowtarzalnafabuła
stanowipretekstdowyrażeniauniwersalnychznaczeń.
Ponadtodostrzecwnichmożnadominantękompozycyjną,zsilniezaznaczonymna
początkuutworupunktemwyruszenia.Przemieszczaniebohaterówobejmuje,jeślinie
całą,toprawiecałąpowieściowąfabułę,wramachktórejwędrowiecalbodocieradocelu
podróży,alboznajdujesięnaktórymśzjejetapów.Innymisłowy,opismobilnościbohate-
rówpodporządkowujesobiepozostałeelementyutworu.
Którędy?
9
