Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Słowowstępne
pówinterpretacyjnych.JeślinaprzykładwskądinąddoskonałejpowieściPróchno
WacławaBerentamożnawskazaćpewienwątekwagnerowski,topowstajepyta-
nieczywyliczeniegowszereguinnych,podobnychprzyczynków,jakojednego
zdługiejlistyskrupulatniezgromadzonychdowodówinspirowaniasiępolskiej
prozymodernistycznejtymkompozytorem,niewypaczyuzyskanegoobrazu?
ItozarównodziełaBerenta,któreprzecież,jakwiadomo,traktujeoczymśdużo
ważniejszymniżówwagnerowskiepizod,jakibadanegozjawiska,gdybyokazać
sięmiało,żeówpolskiwagneryzmczęstoograniczasięwyłączniedowzmianek,
odległychpokrewieństw,mniemanychanalogii.
OwieleciekawiejrysujesiępolskiśladzainteresowańWagnerem,jeśli
ujrzymygonaszerszymtlekulturyeuropejskiej,wśródinnychdziełposługu-
jącychsiępodobnąmetodą,inspirowanychanalogicznymimotywami,podobną
ideąznalezionąwdziełachlubpoglądachautoraLohengrina.Stądwłaśniewziął
siępomysł,bywątkipolskie–nawetjeśliwniektórychczęściachksiążkizosta-
nieimnadanaszczególnarangaiwzwiązkuztymwysunąsięnaplanpierw-
szy–niezawszepozostałyodosobnione.Niekiedyzatemznajdowaćsiębędą
wsamymcentrumzainteresowania(jaknp.wrozdzialepoświęconympierw-
szympozytywistycznymreakcjomnamuzykęWagneralubwrozdzialeotłu-
maczeniachlibrett),innymrazemprzypadnieimrolakomparsów–toutespro-
portionsgardées:wagneryzmpolskiwszakniejestzjawiskiemanispójnym,ani
wybitnym,aniwreszcietakwyrazistym,bymożnabyłomówićojakiejśWag-
nerowskiejszkolewpolskiejliteraturze,muzyce,nawetteatrzeidramacie.
Ideapotraktowaniawagneryzmujakomozaikowegoobrazu,budowanego
zodrębnychiniekiedyniezależnychodsiebieogniwprezentującychróżneaspekty
komparatystyczne,nastręczaćmusiwątpliwościodnośnieselekcjimateriału.
Skoro–jakstwierdziłampowyżej–porzucającperspektywęczystopolonistyczną,
cierpiećmożemyraczejnajegonadmiarniżbrak,jestdlamnieoczywiste,że
wwieluprzypadkachzaproponowanezbliżeniaraczejzachęcaćbędądouzupeł-
nieńidopowiedzeń,snuciaciągówdalszych,niżdouznaniakwestiizaostatecz-
niewyczerpaną.Dobórmateriałówomawianychwposzczególnychrozdziałach
dokonanyzostałkażdorazowowoparciuozasadęfunkcjonalnościwodniesieniu
dodanegotematuijegoujęcia.Azatemtokonkretnyelementmozaiki–zagad-
nienieWagnerowskiejprozybiograficznej,rozpoznawalnychwątkówtematycz-
nychwpowieściwagnerowskiej,inspiracjiwagnerowskichwdramacie,powtó-
rzeńiprzeobrażeńkonkretnychmotywówdziełkompozytorawróżnychtekstach
kultury,przekształceńznaczeniowychwtłumaczeniachjegolibrett–wpływana
decyzję,przypomocyjakichprzykładównajlepiejgoscharakteryzować.Zarazem
wszakżeujęciomkonkretnychkwestiinieobcajesttendencjadoobudowywa-
~10~
