Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JolantaSzulakowska-Kulawik:Muzykaiogrody...
27
ziemnomorskiejnkolonii”artystów58,ułożonesąwtrzyczęści(EnelGenera-
life,Danzalejana,EnlosjardinesdelaSierradeCordoba,190911915)59;
zbliżająsięwswejorkiestrowejbarwnościdorosyjskiejszkołynarodowej
ikontynuujązjednejstronygatunekWariacjisymfonicznychCezaraFrancka
czyjegopoematusymfonicznegozfortepianemLesDjinns,azdrugiej1ro-
dzajNokturnówDebussy’ego1odmalowująroztańczoną,ciepłąhiszpańską,
pełnątajemnicynoc(zainicjowanąmrocznympejzażemtajemniczegozamku
wcz.I),zaznaczonąarabskąegzotykąornamentowanychmelodiiirytmów60.
Toposoprzeciwnymznakustworzyłbolejącąipełnąniepokoju,typowądla
kulturygermańskiejwizjęromantycznąmuzycznejekfrazywpostaciobrazu
ArnoldaBoecklinaWyspaumarłych,arosyjskitwórcaSergiuszRachmani-
nowuwieczniłtenklimatwpoemaciesymfonicznymotymsamymtytule
(1909).EkspresjonistycznywstyluitechnicewokalnejjestArnoldaSchoen-
bergacyklpieśni(George-Liederop.15dotekstówzDasBuchdeshängenden
Gärten)61.WspomnieniawymagaponadtominiaturazcykluObrazkizwystawy
ModestaMusorgskiegoTuileries62.
Wswymrozbudowanympoemacie,skonstruowanymłukowo,odpoczątkowej
ciszydokońcowegozamieraniaSergiuszRachmaninowodtwarzaównastrój
dojmująco,ponuro,diabolicznie,traktującpartięsolowychskrzypiec,transpo-
nujączoryginałumalarskiegopostaćkościotrupaztyminstrumentem.Kwestia
materiałowautworuzogniskowanajestwokółtematugłównego,swoistego
mementomori,aczrozszczepianegowariacyjnienajegoderywaty;temattenwy-
brzmiewawkońcupoematu.Nastrójstatycznegoutworu,obfitującegowko-
łyszące,marszoweiostinatowestruktury,aleprezentującegoiszerokiekantyleny
wswejgermańskiejmelancholii,grobowejatmosferzejestnietylkopokłosiem
58C.A.Hess:ManueldeFalla.Groveonline[datadostępu:11.07.2012].
59Cz.Ikoncentryczna,cz.IIiIIItaneczne;cz.IIIzmotywemzcz.IImonomotywiczna
zepizodemwywiedzionymzcz.II(nr39142).
60Nieciągłanarracja,lirykakantylenowychfragmentów,statycznatechnikaakordowanaba-
zieprostejdiatoniki,zabarwianejmodalnieczymomentowoskaląarabską,charakterystyczna
francuskacyklicznośćiwszechobecnafiguracjawkonstrukcyjnejrolibarwowejzmierzajądoty-
powoimpresjonistycznegozanikaniaprzebiegu.
61A.Jarzębska:Spóropięknomuzyki.WprowadzeniedokulturymuzycznejXXwieku.
Wrocław2004,s.85.
62Ponadto:operydramagiocosoAnfossiegoPasqualeLaFintagiardiniera(1774),Joaquina
TurinyJardindeOriente(1923)orazfortepianowyJardind’enfants,Idylla-EtudeMiliBalakiriewa
AuJardin(1888),IdyllaAdolfaHenseltaEtudeAujardin(1888),8pieśniGabrielaFaureJardin
closdosłówCharlesavanLerberghe,5pieśniClaude’aDebussy’egoDanslejardinwedługChar-
lesaBaudelaire’a,RogeraDucasseAujardindeMarguerite(1913)wedługFaustapoematsymfo-
nicznyzchórem,baletAleksandraTansmanaLejardinduparadis(1922),BohuslavaMartinu
fortepianowyFenetresurlejardin,MichelaTippettaTheKnotGarden(1969)fragmentzopery
FrederickaDeliusaFennimoreandGerda(TheWalktotheParadiseGarden),poematsymfoniczny
ArnoldaBaxaGardenofFand(1913),koncertskrzypcowyBentaSoerensenaSterbendeGaerten
(1993).
