Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Metodyocenyekonomicznejefektywnościinwestycjiaspecyfikatechnologiienergetyki...
Opisanaanalizaekonomicznamawistocietakiesamoznaczeniejakanaliza
kosztówikorzyści(cost-benefitanalysis,CBA)[KomisjaEuropejska2003,s.155].
Jesttoschematanalityczny,którymmożnasięposłużyćwramachdowolnej,usyste-
matyzowanej,ilościowejocenywstępnejprojektudoustaleniatego,czylubwjakiej
mierzedanyprojektzasługujenarealizacjęzespołecznegopunktuwidzenia.Analiza
kosztówikorzyściróżnisięwięcodzwykłejocenyfinansowejtym,żeuwzględnia
wszystkiekorzyściikoszty,niezależnieodtego,ktojeponosi[KomisjaEuropejska
2003,s.154].Przyczynąróżnicmiędzyefektywnościąekonomicznąafinansową
projektówinwestycyjnychjestwystępowanieniedoskonałościrynku(marketfailu-
res),takichjak:brakdoskonałejkonkurencji(np.występowaniemonopoli,takżena-
turalnych),działalnośćpaństwa:cła,podatkiorazwystępowanieefektówzewnętrz-
nychorazdóbrcharakteryzującychsięcechamidobrapublicznego.Wprzypadku
inwestycjiwniskoemisyjneźródłaenergiiprzyczynązaburzeńprzedewszystkim
efektyzewnętrznezwiązanezpublicznymcharakteremdóbriusługśrodowisko-
wychorazdługiczastrwaniaefektówplanowanegoprzedsięwzięcia.
1.2.
Pojęcieefektywnościwanaliziekosztówikorzyści
kryteriaoptymalizacyjne
Analizakosztówikorzyściopierasięnazałożeniachekonomiineoklasycznej,ado-
kładniejjejdziału-ekonomiidobrobytu,powstałejnapoczątkuXXwieku1.Zakłada
ona,żepoprawasytuacji,czyliprzyrostdobrobytuspołecznego,następujejedynie
wówczas,gdywzrośniedobrobytprzynajmniejjednejosoby,podczasgdysytuacja
pozostałychnieulegniezmianie(por.[Dinwiddy,Teal1996,s.60-64]).Podstawową
przesłankąteoretycznąekonomiidobrobytujestkryteriumefektywnościalokacyjnej
Pareta.Zgodnieztymkryteriumalokacjadóbrjestefektywna,jeślinieistniejealter-
natywnaalokacja,któramogłabyspowodowaćpoprawęsytuacjiprzynajmniejjed-
nejosobybezpogorszeniasytuacjiinnychosóbwstosunkudostatusquo.Wszystkie
alokacjekorzystnewopisanymsensie,wstosunkudoktórychmożnaznaleźćaloka-
cjękorzystniejszą,stanowiątzw.poprawęsytuacjiwsensiePareta(Paretoimprove-
ment),niestanowiąjednakalokacjiPareto-efektywnej[Boardmaniin.2001,s.26-
-27].Oznaczato,żealokacjamożebyćjedynieefektywnalubnieefektywnawsensie
Pareta.Nieistniejąalokacjemniejlubbardziejefektywne[Sulejewicz1991,s.20].
1Neoklasycznateoriaekonomiizorganizowanajestwokółproblemuograniczonościzasobów.
Związanąznimgłównąosiąrozumowaniajestuniwersalnazasadaracjonalnegodziałania-ekono-
micznegowyboruspośródalternatywnychzastosowańrzadkichdóbr,wśrodowiskutechnologicznym
ispołecznymopisywanymprzezprawamalejącychprzychodów,malejącejużytecznościkrańcowej
irosnącejstopysubstytucji.Azatemneoklasycznymkryteriumocenydowolnegosystemugospodar-
czegojestefektywnośćmierzonaprzezzdolnośćredukowaniarzadkości.Wyspecjalizowanydziałteo-
riineoklasycznej,jakimjestekonomiadobrobytu,podejmujeproblemefektywnościwykorzystania
zasobów,zob.[Sulejewicz1991,s.18].
16