Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Pojęcieefektywnościwanaliziekosztówikorzyści-kryteriaoptymalizacyjne
KryteriumParetajestbardzorestrykcyjnewtymsensie,żenawetjeżelidane
działanieprowadzidopowstaniakorzyścinetto,tofakt,żeprzynajmniejjednaoso-
bananimtraci,jestwystarczającympowodemdozaniechaniategodziałania.Jest
torównieżkryteriumskomplikowanewimplementacji,ponieważpodczasrealiza-
cjiokreślonejinwestycjiniezmiernietrudnejestokreślenietakiejalokacji,wktórej
jednibędązyskiwać,ainniniebędątracić[Permaniin.2003,s.113].Azatem
kryteriumtowymagadokonywaniatransferówpomiędzytymi,którzyzyskująna
projekcie,atymi,którzytracą,wtakisposób,abyprzynajmniejjednaosobazyskała
bezpogarszaniasytuacjiinnychosób.Innymisłowy,regułatastanowi,żepowinny
byćakceptowanetylkotakieprojekty,któregenerująpozytywnekorzyścipofak-
tycznymzrekompensowaniukosztówosobom,którejeponoszą.Regułata,prosta
koncepcyjnie,byłabytrudnadozastosowaniawpraktyce.Powodówjestkilka:
ynadmierneobciążenieinformacjamiwynikającezkoniecznościnietylkopomia-
ruzagregowanychkosztówikorzyściprojektu,które,ogólnierzeczujmując,
mogąbyćznalezioneprzezobserwacjęceniilościnarynkach,aleteżkosztów
ikorzyścidlakażdejosoby,naktórąprojektoddziałuje-zadanie,któremoże
uczynićanalizękosztówikorzyścizbytkosztowną,abymogłabyćzastosowana
wpraktyce;
ykosztyadministracyjnedokonywaniatransferówkompensacyjnychbyłybyzwy-
klebardzowysokie;
ywymógpełnejkompensacjiwygenerowałbysilnebodźcedoszukaniasposobów
zawyżaniakosztówipomniejszaniakorzyściprzezuczestnikówprojektu,co
skomplikowałobydodatkowo,itaktrudne,zadanieszacowaniakosztówiko-
rzyściprojektu[Boardmaniin.2001,s.29].
ZastosowaniekryteriumParetawpraktyceskutkowałobyzatemodrzucaniem
wieluprojektówgenerującychkorzyścinetto,atakżeponoszeniemwysiłkówwy-
krywanianieuzasadnionychtransferów.Spowodowałotozastąpienieklasycznego
kryteriumParetatzw.kryteriumKaldora-Hicksa2lubinaczejkryteriumpotencjal-
nejefektywnościPareta,wedługktóregoprojektpowinienzostaćwdrożony,jeżeli
hipotetyczniemożliwejest,abyosoby,którezyskująnajegorealizacji,wypłaciły
pełnąrekompensatętym,którzyponosząkosztyiabywwynikutejredystrybucji
2Wistociewystępujądwaodrębnekryteriadecyzyjne:kryteriumKaldoraorazkryteriumHicksa,
którewliteraturzeprzedmiotuczęstołączonewjednokryteriumdecyzyjneKaldora-Hicksa.Obate
kryteriagenerujązasadępotencjalnejkompensacji,opierająsięjednaknaniecoinnychprzesłankach
teoretycznych.KryteriumKaldoraopierasięnatzw.warianciekompensatyimówi,żedziałaniepo-
winnozostaćwdrożone,jeżelimożliwejest,abyosoby,którenanimzyskają,wypłaciłyrekompensatę
osobom,któretracąiabywwynikutegodziałanianiktnietracił,aconajmniejjednaosobazyskiwała.
KryteriumHicksanatomiastopierasięnatzw.wariancieekwiwalentnymimówi,kiedydziałaniepo-
winnozostaćzaniechane.Sytuacjatamamiejscewtedy,gdymożliwejest,abyosoby,któreponiosłyby
stratęwwynikurealizacjitegodziałania,wypłaciłypewnąsatysfakcjonującąkwotępieniężnąosobom
odnoszącymkorzyściztegodziałania,takabydziałanianiepodjęto(napodstawie[Freeman2003,
s.60;Sulejewicz1991,s.101]).
17