Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
1.Rodzinajakośrodowiskorozwojudziecizniepełnosprawnościami
procesuuczeniaokolicznościowegoorazjegowpływnarozwójwiedzy
iinteligencjidzieciodpoczątku2.dokońca7.rokużycia.Szumanwyróżnił
dwagłównerodzajenauczania-(1)niesystematyczne,czylidoraźneoraz
(2)systematyczne,czylizgóryzaplanowaneistopniowo,zgodniezpla-
nem,realizowane.Nauczeniesystematycznejestprowadzonewszkołach
przeznauczycieli.Natomiastuczenieokolicznościowe,nazywanetakżedo-
raźnym,przygodnymlubpotocznym,jeststosowanewodniesieniudodzieci
poniżejwiekuszkolnego,główniewśrodowiskurodzinnym,choć,zdaniem
autora,powinnobyćrównieżprowadzonewprzedszkolu11.Uczenieoko-
licznościowe
[ł]wswejistociepoleganaumiejętnymkorzystaniuzkażdejnadarzającejsięoko-
liczności,bydzieckopowiadomićipoinformowaćoczymś,coonowłaśniespo-
strzegaisobieuprzytamnia,aleczegojeszczedokładnienieznalubniebardzoro-
zumieiniepotrafisamosobiewytłumaczyćiwyjaśnić(Szuman1985a,s.101).
StefanSzumanwskazujenaczteryzasadniczecechyuczeniaokoliczno-
ściowego.Popierwsze,jestonoprzygodne,ponieważniejestzgóryzapla-
nowane.Aktualizujesięwdziałaniachiwypowiedziachrodzicalubna-
uczycieladopierowtychmomentach,wktórychpojawiająsięokazje,aby
dzieckonauczyćczegośnakonkretnymprzykładzie.Podrugie,choćnie
jestzaplanowane,tojestcelowe,ponieważzawszezmierzadorozwijania
wiadomościdzieckalubpomaganiamuwzrozumieniuczegośniezrozu-
miałego.Potrzecie,jestnauczaniemdoraźnym,ponieważwystępujespora-
dycznie,zprzerwami,izakażdymrazemdotyczyinnegotematu-takiego
którynasuwająaktualneokolicznościzewnętrznelubpytaniezadawane
przezdziecko.Poczwarte,nauczanieokolicznościowejestpotoczne,po-
nieważinformacjeudzielaneprzezdorosłegosąwyrażanewjęzykupo-
tocznym.Dorosłymówidzieckutyle,ileonopotrafizrozumiećizapamię-
tać,licząc,żeprzynastępnejokazjibędziemógłpowiedziećdzieckuwięcej
ibardziejszczegółowo.
Autorkoncepcjiwyróżniłdwarodzajeokoliczności,wktórychopieku-
nowiepodejmująnauczająceoddziaływania-zewnętrzneiwewnętrzne.
Dookolicznościzewnętrznychzostałyzaliczoneobiektyizjawiska,naktóre
---
---
---
---
---
-
nych,byłymatkidzieci.Zostałyonepoinstruowane,wjakisposóbmająopisywaćsytuacje,
wktórychdzieckokomunikujesięzotoczeniem.Wtensposóbzgromadzonounikatowy
materiałnatematrozwojujęzykaimyśleniaudzieciwwiekuprzedszkolnym,atakżeroli
rodzinywprocesierozwojudzieckawtymokresie.Jesttomateriałbardzoobszerny.Na
przykładdziennikInkizawiera4460oddzielnychobserwacjizapisanychna1472stronach
maszynopisu.
11StefanSzumanzamiennieposługujesięterminami„uczenie”oraz„nauczanie”,przy
czymczęściejużywategopierwszego,szczególniekiedyopisujeoddziaływaniaedukacyjne
dorosłychwobecdzieciwpierwszychsześciulatachżycia.
