Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nielepiejpasujedoopisudylematównaszychczasówniżsurowa,dramatyczna
sytuacjamoralnegowyboru,przedjakimstanęłaAntygona?Wkażdymrazie:
nStarożytnośćgreckanieznała[ś]drugiejpostaci,wktórejżyciudałobysię
dostrzectylesprzecznościiparadoksów[ś][niżwprzypadkuczłowieka,który
stałsię](mimowoli?)jednymz«ojcówzałożycieli»ateńskiejdemokracji”6.Pisze
ZenonSzpotański:
Tukidydes,świadeknaoczny,niczemutakniejestdalekijakwyobrażeniusobie
historiijakozbiorumoralnychprzykładów.Zamiastgłosicielaszlachetnościiboha-
terstwa,człowiek,którywie,żebardzorzadkomożemiećsposobnośćświadczenia
oniezmąconejniczymszlachetności,aktóregosiłaumysłufascynujeowielebardziej
niżwszelkacnota;asłuszniejiowielebardziejpogreckubyłobypowiedzieć—niż
wszelkainnacnota7.
Nocóż,byćmożeedukacjaszkolnanapoziomieśrednimniebyła(niejest)
odpowiednimmiejscemiczasemwtajemniczaniawtegorodzajuparadoksy
ludzkichlosów.
***
EsejWedługTukidydesaś(bowłaśniejakoesejbędędalejokreślałnrozważa-
niasocjologaliteraturynadWojnąpeloponeską”)niezakończyzapewnemojego
nromansu”znapisanąprzezateńskiegohistorykakronikąwojnypeloponeskiej.
Jesttozresztą,podkreślmyrazjeszcze,związekoprzedziwnymprzebiegu.nPrzy-
jemnośćtekstu”—czytowwersjiRolandaBarthes)a8,czyjakiejkolwiekinnej—
docieraładomniewtrakciepróblekturydziełaTukidydesaniezwyklepowoli.
Niebyłatonapewnomiłośćodpierwszegoczytania.Poprawdzie,równieżnie
oddrugiegopodejściadoWojnypeloponeskiej,odkilkukolejnych—takżenie.
Dopoczątkówiźródełmojegozaciekawienia,potemgłębszegozaintereso-
wania,awreszcieniekłamanejfascynacjiWojnąpeloponeskąjeszczepowrócę.
Terazjednakzdańkilkaozdarzeniu,któregorezonans,zupełnienieoczekiwany,
zmotywowałmniebezpośredniodoopublikowaniaodzieleTukidydesaczegoś
więcejniżkolejnyartykułczyfelieton.
Jesienią2014rokuCentrumMyśliJanaPawłaIIiFundacjaKonradaAde-
nauerazaprosiłymniedoudziałuwdebaciepoświęconejWojniepeloponeskiej
Tukidydesa,adokładniej—współczesnymkontekstomlekturydziełaateńskiego
historyka.MoimpartneremwdyskusjibyłprofesorPiotrKimlazUniwersyte-
6pluTarch,Żywotyrównoległe,t.2,przeł.k.korus,l.Trzcionkowski,wstępydożywotów,przypisyikoment.
l.Trzcionkowski,a.wolicki,Warszawa2005,s.166.
7z.szpoTański,Owolnościmyślenia,Kraków1986,s.137.
8Zob.r.BarThes,Przyjemnośćtekstu,przeł.a.lewańska,Warszawa1997.
11
