Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AustriizWiedniemwłącznieorazczęśćJugosławii,którejwyzwolenie,podobniejak
Albanii,byłogłówniedziełemrodzimegoruchuwyzwoleńczego,wykorzystującego
klęskiponoszoneprzezNiemcównawszystkichfrontach.
ArmiaCzerwonaznajdowałasięwięcwmomenciebezwarunkowejkapitulacji
Niemiecnaterytoriachdwóchkategoriipaństw,biorącpoduwagęichstosunek
doNiemiecpodczaswojny.Byłytopaństwa-członkowieWielkiejKoalicji
antyniemieckiej,awięcAlbania,Czechosłowacja,JugosławiaiPolska,orazpaństwa
sojuszniczeNiemiec,czyliBułgaria,Finlandia,RumuniaiWęgry,wktórychformalnie
obowiązywałreżimokupacyjny.WBułgarii,RumuniiinaWęgrzechistniały
sojuszniczekomisjekontroli,którymprzewodniczylioficerowieradzieccy.Umożliwiało
toZSRRwywieraniewpływunasytuacjęwewnętrznąwtychkrajachwsposób
korzystnydlasiłkomunistycznych.Zarównowtychpaństwach,jakiwpaństwach
będącychczłonkamikoalicjiantyhitlerowskiejobecnośćwojskradzieckichwykluczała
szansępowodzeniajakichkolwiekwystąpieńprzeciwkowładzykomunistycznej.Zresztą
wniektórychztychkrajów–wCzechosłowacji,JugosławiiiAlbanii–istniałysilne
partiekomunistyczne,będącewstaniesameporadzićsobieztakimiwystąpieniami.Nie
należyzapominać,żenaprzykładwAlbaniikomuniściuzyskaliwgrudniu1945
r.wwolnychwyborachaż95%głosów.PolskabyłajedynymkrajemwEuropie
Środkowej,wktórymistniałzbrojnyruchsprzeciwuwobecwładzykomunistycznej.
Obecnośćwojskradzieckichiautentycznepoparcieczęścispołeczeństwkrajów
EuropyŚrodkowejdlakomunistów–zewzględunaproponowanyprzeznichprogram
reformspołecznych–sprzyjałyradzieckiejpolitycedominacjiiutrwalaniusię
komunistycznejwładzy.Sprzyjałjejtakże„brakaktywnejpolitykimocarstw
anglosaskichwobecEuropyŚrodkowejiPołudniowo-Wschodniejorazniezdecydowana
postawaLondynuiWaszyngtonuwobecradzieckiejpolitykiuzależnianiapaństwtego
regionu”[3].
Jestrzecząniewątpliwą,żeprzepędzającwojskaNiemiechitlerowskichzkrajów
EuropyŚrodkowej,gdzieprzebywałyonebądźjakookupanci,bądźjako
sprzymierzeńcy,ZwiązekRadzieckirównocześniesiłąnarzucałtymkrajomswoją
ideologięiswójsystemrządów.Wwiększościwypadkówbyłyoneobcementalności
itradycjiichnarodów.Pomoc,jakiejZSRRudzielałtymkrajomwpowojennej
odbudowie,byłaniedostateczna,gdyżprzedewszystkimmusiałonzaspokoićwłasne
potrzeby,oraznieefektywna,gdyżnieefektywnabyłazniszczonaprzezwojnęradziecka
gospodarka.Ponadtoczęstostanowiłaonakamuflażdlagrabieżytychkrajów,
naprzykładzapośrednictwemspółekmieszanych.ZSRRniedopuszczałponadto
dopomocyZachoduwrozwojutychkrajów,oczymnajlepiejświadczy
uniemożliwienieimskorzystaniazPlanuMarshalla.
PowojennaodbudowawkrajachEuropyŚrodkowejdokonywałasięwwarunkach
ostrejwalkipolitycznej[4].Abywyeliminowaćprzeciwnikówpolitycznychzżycia
publicznego,komuniściuciekalisiędointryg,nacisków,szantażu,zastraszania,
masowychrepresji,wzniecanianiepokojówspołecznychlubfałszowaniawyborów
parlamentarnych,wszystkowzależnościodspecyfikikraju[5].Stopieńaprobatydla
dążeńkomunistówdoobejmowaniawładzybyłróżnywposzczególnychkrajach
