Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mobilnośćpracowników-zagadnieniawprowadzające
27
oznaczać,zdaniemcytowanejautorki,modyfikacjiichusytuowaniawhierarchii
społecznej.Jednostkimogąprzemieszczaćsiębowiemmiędzykategoriami,na
przykładzawodowymi,któreznajdująsięnatymsamympoziomiehierarchii
(Szacka,2003,s.295).Jesttotzw.ruchliwośćpozioma.Dotyczyonazmianyza-
woduistanowisk,zktóryminiewiążąsięistotnezmianywwyznacznikachpozycji
społecznej.Należądonichmiędzyinnymi:awans,wzrostdochoduczynp.udział
wewładzy(Walczak-Duraj,2010,s.179).
Ruchliwośćpoziomaprzyciągaznaczniemniejsząuwagęsocjologówniżru-
chliwośćpionowapolegającanaprzemieszczaniusięjednostekmiędzypoziomami
hierarchiispołecznej,wgórę-jakoawansspołecznyiwdół-jakodegradacja
(Szacka,2003,s.295).DodatkowoP.Sorokinokreślajeruchliwościąwzno-
szącąiopadającą(Sorokin,2009,s.133).Ruchliwośćpionowazwiązanajestrów-
nieżzistniejącąwdanymkrajustratyfikacjąspołeczną,wtrzechgłównychob-
szarach:klasy,zawoduiwładzy(Lipset,Bendix,1964,s.10).
Wramachwyodrębnionychpostaciruchliwości(góra-dół),wyróżniasiętakże
dwainnerodzajeodprzedstawionychwyżej(Szacka,2003,s.295):
−pierwszytoruchliwośćmającanacelupodnoszenieprzezjednostkępo-
ziomuswojegowykształcenia,nabywanienowychkwalifikacji,bogacenie
sięiwkonsekwencjiprzesuwaniesięzbiegiemlatnawyższepozycje
hierarchiispołecznej(lubteżwskutekinnegorodzajuprzyczyn-naniższe),
wgranicachjednegopokolenia.Tegorodzajuruchliwośćnazywanajestru-
chliwościąwewnątrzpokoleniową;
−drugitopostaćruchliwościwyrażającasięwzmianiepozycjispołecznej
dzieciwstosunkudopozycjijakązajmowalirodzice(Goodman,2017,
s.146).Jesttotzw.ruchliwośćmiędzypokoleniowa(Szacka,2003,s.295).
Socjologiaanalizujeprzesuwaniesięjednostekdowyższychlubniższychpozy-
cjispołecznych,wyjaśniającichstatusczypozycjęwzależnościoddokonywanych
ruchówwobrębiewewnątrzpokoleniai/lubmiędzypokoleniami.Wtymkontek-
ściemogąonewykazywaćzwiązkipomiędzyruchliwościąspołecznądokonującą
sięmiędzypokoleniamiaruchliwościąwramachjednegopokolenia(Lipset,Ben-
dix,1964,s.183).
Dokonującanalizypionowejruchliwościspołecznejmożnarozróżnićzilo-
ściowegopunktuwidzeniadwapojęcia:intensywność(natężenie)orazrozmiar
(powszechność)(Sorokin,2009,s.134).Intensywnośćoznaczapionowydystans
alboteżliczbęwarstw,którejednostkapokonujeprzemieszczającsięwgóręlub
wdółwokreślonymprzedzialeczasu.Natomiastrozmiarukazujeliczbęosób,
którezmieniłypozycjęspołecznąwwymiarzepoziomym,takżewdanymodcinku
czasu.Obatepredykatory:intensywnośćirozmiarpozwalająnaustalenietzw.
wskaźnikaagregowanejpionowejruchliwościekonomicznejdanegospołeczeń-
stwa,zapomocąktóregomożnanp.porównywaćodmiennespołeczeństwalub
ruchliwośćjednostekwobrębiedanejgrupywróżnychprzedziałachczasowych
(Sorokin,2009,s.134).
