Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
I.Teatrwśródspołecznychiartystycznychpraktykperformatywnych
Dramatsceniczny,jeślijestczymświęcejniżrozrywką(chociażrozryw-
kazawszebędziejednymzjegożywotnychcelów),stanowimetakomentarz
1jawnylubukryty,zamierzonylubprzypadkowy1dogłównychdrama-
tówspołecznychswojejepoki(wojen,rewolucji,skandali,zmianinstytu-
cjonalnych).Niedośćnatym,przesłanieiretorykadramatuscenicznego
zeswejstronydostarczająpożywkiutajonejstrukturzedynamicznejdra-
matuspołecznego,coczęściowotłumaczyjegopodatnośćnarytualizację.
Życiestajesięwięczwierciadłem,wktórymodbijasięsztuka,ażywilu-
dziezaczynająodgrywaćwłasneżycie,ponieważdramatscenicznydo-
starczaprotagonistomdramatuspołecznego(ndramatużycia”)najbardziej
charakterystycznychopinii,wyobrażeń,środkówstylistycznychiperspek-
tywideologicznych.Żadneztychodbić1życiawsztuceisztukiwżyciu
1niejestdokładne,gdyżaniżycie,anisztukaniejestzwykłymlustrem,
leczzwierciadłemmatrycowym:zakażdymwięcrazemwakcieodbijania
pojawiasięcośnowego,acoś,coistniałopoprzednio,ulegazatarciulub
poniechaniu.
TURNER2005b:455
Trzebateżpamiętaćozróżnicowanychznaczeniachterminunteatr”
wjegowęższymrozumieniu.Teatremnazywasięzarównogręaktorską,
jakipojedynczeprzedstawienie,budynek(lubspecjalnąprzestrzeń),ale
teżinstytucjęczygrupęludzi,przygotowującychprzedstawienia.Wresz-
cieteatremnazywasięzarównodziedzinęsztuki,jakitwórczośćposzcze-
gólnegodramaturga,twórczośćinscenizatora,twórczośćwidowiskową
epoki,regionu,narodu.
Pojęcieteatralnościmatakżecharakterhistorycznywtymsensie,
żewiążesięzdążeniamipraktykówiteoretykówteatrueuropejskiego
zprzełomuXIXiXXstulecia(WielkaReformaTeatruipoczątkiteatrolo-
gii)doustaleniastatusuteatrujakoautonomicznejdziedzinysztukiiro-
zerwaniazwiązkuteatruzliteraturą.Teatrbowiemniezawszeuchodził
zasztukę.Ujmowanybyłjakozjawiskozdziedzinyobyczajówlublitera-
tury,aweuropejskiejtradycjinowożytnejmiewałstatussłużebnywobec
literatury(jakośrodekdojejrozpowszechniania).Stądantyliterackie
ujęcieteatralnościiesencjalistyczneposzukiwaniaistotysztukite-
atralnej.nTeatralnośćteatru”1jegospecyfikajakodziedzinyartystycz-
nej,byłarozmaiciedefiniowana,przedewszystkimjednakwopozycjido
tekstuwerbalnego,którystałsiętylkojednymspośródwielutworzyw
scenicznych;tworzywemmożliwymdocałkowitegowyeliminowaniazte-
atru(PAvis1998:5451547;BRAch‑czAiNA1975).
Trzebatakżedodać,żeterminnteatralność”stosujesięrównieżdo
dramatu(słAwińskA2003;sARRAzAc,red.,2007).Teatralnośćdramatu
