Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
RozdziałI
procesymentalne.Tomoment,kiedymaterialnośćjednegoobiektu(mózgjakoźró-
dłoneuronalnychmechanizmówtworzeniajednostkowychzachowań)jestprze-
słankąuzasadniającą-zarównowsensieewolucyjnym,jakikulturowym-do
istnieniaifunkcjonowaniaświataspołecznego,tj.innychmózgów.Stądludzka
umysłowość-wtymreakcjeemocjonalne-nierealizujesięwizolowanym,so-
lipsystycznymświeciepodmiotu11,leczstajesiękoincydencjąlicznychwspółza-
leżnościideterminacjizachodzącychnaplanie:umysł↔ciało↔społeczeństwo.
Niemożnazapominać,żerefleksjanadfenomenemzłożonościludzkiegoumysłu
winterakcjizeświatemzewnętrznympodejmowanajestprzeztenurtywobrębie
naukprzyrodniczych,którepodkreślajągenetyczno-kulturowąkoewolucję.Chodzi
oróżnicowanekoncepcjeorazteoriebiologiczne,próbującewyjaśniaćpraktykispo
-
łeczne,przyjmujączapodstawędarwinowskąideęewolucji,któredostrzegają,że
szerokorozumianazmianaspołecznaczyaktywnośćpolitycznazależnesąnietylko
odczynnikówbiologicznych(np.genów),aletakżeodpozabiologicznych-kultu-
ry,wktórejfunkcjonująjednostkiidanespołeczeństwa.Oznaczato,żeśrodowisko
kulturowe-ściślejwytworymaterialneiniematerialnewobrębiepraktykkulturo-
wych-sąpełnoprawnym,pozagenetycznymźródłemprzekazuinformacji,dzięki
któremumożerealizowaćsięzarównofunkcjaprzystosowawczaorganizmu,jak
imobilnośćadaptacyjnahomosapienssapiens12.Wtymujęciuczłowieczeństwo-
będącesynonimemzróżnicowanejaktywności,moralności,racjonalności,emocjo-
nalnościczydyskursywnejkomunikacjisymbolicznejmiędzyludźmi-realizuje
sięnietylkodziękideterminantombiologiczno-genetycznym,leczprzyznaczącym
współdzieleniuśrodowiskaspołecznego.
Biorącpoduwagętakąkoewolucję,należymówićoznaczącejkomplementar-
nościniżantagonizmachmiędzyrefleksjąbiologiczno-ewolucyjnąazróżnicowa-
nymianalizamispołecznymi.Tonaukowaakceptacjaorazuznaniedlastrategii
badawczychpolegającychnawielopoziomowychanalizachintegratywnych,gdzie
zauważasię,żewyjaśnieniafunkcjonowaniaumysłuniemożnaosiągnąćjedynie
przezskoncentrowaniesięnamechanizmachneuronowych,lecznależyuwzględ-
niaćtakżeczynnikispołeczne(postępwbiologiimolekularnejwyraźniepokazał,
żeekspresjagenetycznaniejestcałkowiciezamknięta;żedziedziczenieniejest
zgóryustalone)13.
11
Osolipsystycznejinterpretacjiludzkiegopoznaniam.in.w:F.Pierzchalski,„Zewnętrzność”
interpretacji.Badaniepolitykiwujęciueksternalistycznym,nTeoriaPolityki”,t.4,Kraków2020,
s.61-77.
12W.Palczewski,Biologiczneinspiracjewbadaniukategoriizachowańspołecznych,w:K.Ła-
stowski(red.),Teoriaimetodawbiologiiewolucyjnej,nPoznańskieStudiazFilozofiiHumanisty-
ki”,t.7(20),ZyskiS-kaWydawnictwo,Poznań2004,s.273-300.
13
J.T.Cacioppo,G.G.Berntson,J.F.Sheridan,M.K.McClintock,MultilevelIntegrativeAnaly-
sesofHumanBehavior:SocialNeuroscienceandtheComplementingNatureofSocialandBiolo-
gicalApproaches,w:J.T.Cacioppo,G.G.Berntson,R.Adolphsetal.,FoundationsinSocialNeu-
roscience,TheMITPress,Cambridge2002,s.21-46.
