Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DziejePolskipóŹnośredniowiecznej
Herbyrycerskie
Herbyrycerskie-znakirozpoznawczerodziny,rodu,osóbzaliczanychdowarstwyrycerskiej-wykształciły
sięwPolscenaprzełomieXIIIiXIVwiekuzdawnychkreskowychznakówrozpoznawczychlubbyły
odwzorowaniemwcześniejpowstałychherbówzachodnioeuropejskich.Podkoniecśredniowieczastałysię
symbolemprzynależnościdostanuszlacheckiegoisynonimemspecjalnych,związanychztymstanempraw.
Elementyskładoweherburycerskiegona
przykładzieherbuLeliwa
Zherbamizwiązanebyłytzw.zawołania,którymiwspółrodowcyzwoływalisięwczasiebitwy.Niekiedyich
brzmieniepokrywałosięznazwąherbu,niekiedyróżniłosięodniejzasadniczo.Wieleznichwywodziłosię
odnazwosobowychitopograficznych-byłytohasłaobrazowe,dewizowe,symbolicznelubokrzykibojowe.
NapodstawieŹródełustalonofunkcjonowaniewPolscedokońcaXVwieku274herbów.Spośródnichw126
rozpoznanonazwęizawołanie,w104-tylkonazwę,w18-tylkozawołanie.W26przypadkachniezdołano
ustalićtychelementów.
Herbrycerskiskładałsięztarczy,naktórejwjednobarwnymnaogółpoluznajdowałosięgodło.Tarcza
zwieńczonabyłahełmem,częstoztzw.labrami(kolorowymichustami),pióramiirogami.Nahełmieumiesz-
czanotzw.klejnotszlachecki,tzn.powtórzeniewzmienionejwersjigodłaztarczy(klejnottautologiczny)lub
innyznak.Wśródpolskichgodełherbowychmożnawyróżnićnastępującetypy:podzielonepoletarczy(np.
szachownicalubstrefa),zaszczytnefigurygeometryczne(np.krzyżlubtarcza)iodnichpochodne(różne
mutacjekrzyża),mobilia(romby,podkowy),wyobrażenialudzi,zwierząt,ptaków,ryb,roślin,ciałniebieskich,
budowli,statków,elementówuzbrojenia,narzędzi,ubiorów,ozdóbitp.
18
