Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EuropawXVIIwieku
Ryci35
A.Grimmer,Żniwa
liczbyludnościnazachodzieEuropy,szybszeodtempawzrostuprodukcjizbożowej,
zmuszałodoimportuzbożazkrajówwschodnioeuropejskich.
PrzebudowafeudalnejstrukturyagrarnejwkrajachEuropyZachodniejwXVII
w.byławdużejmierzekontynuacjąprocesów,którewystąpiłyjużwśredniowieczu
irozwiałysięwXVIw.Zasadniczymelementemtejewolucjibyłoupowszechnianie
sięgospodarkiczynszowej.NaprzełomieXVIiXVIIw.daninywnaturzeorazpań-
szczyznabyłyjużwzaniku,podczasgdygłównąformąświadczeńfeudalnychstała
sięrentapieniężna.Wstrukturzeposiadaniaziemirosłoznaczenieindywidualnej
własności,przyjednoczesnejlikwidacjiprawużytkowychnacudzychgruntach
iwspólnotgruntowych.Poddaństwogruntoweulegałoprzekształceniuwstosunek
dzierżawygruntu.Zanikłopoddaństwoosobisteisądowe.Chłopiuniezależnialisię
odpowinnościosobistychpoprzezwykupylubugodyzwłaścicielemziemi.Uzyskali
teżprawoswobodnegoprzesiedlaniasięiopuszczaniawsi.
Przejścienaczynszpieniężnybyłoistotnymczynnikiemzachęcającymchłopówdo
prowadzeniagospodarkitowarowej.Możliwośćuzyskiwanianadwyżekpieniężnych
skłaniałaichzjednejstronydowytwarzaniaartykułówposzukiwanychnarynku,
zdrugiejzaśdokupowanianarzędzirolniczychizdobywaniawiedzyagrotechnicz-
nej.Dotychczasowesamowystarczalnegospodarstwachłopskieprzekształcałysię
wgospodarstwatowarowe,asłabeekonomicznieupadały.Wtymsamymczasie
feudałowiezamienialiwswoichgospodarstwachpracęchłopapańszczyźnianegona
pracęnajemną.Wkrajachprotestanckichistotnąrolęwtychprocesachodegrałyse-
kularyzacjaiprzejmowaniedóbrkościelnychprzezfeudałówświeckichimonarchów.
Pomimoniewątpliwychpodobieństwistniałytakżepoważneróżnicewrolnictwie
poszczególnychkrajównazachodzieEuropy.Najwcześniej,azarazemnajpełniejprze-
budowafeudalnejstrukturyagrarnejnastąpiławAnglii.JużnapoczątkuXVIIstulecia
wewschodniejipołudniowejAngliiblisko54%męskiejludnościwwieku20-60latzaj-
mowałasięprzemysłem,aok.46%zatrudnionychbyłowrolnictwie.Takniski-wtym
gospodarkaczynszowa
gospodarkatowarowa
63