Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ogólnacharakterystykastulecia
Ryci3
Urzędnicykrólewscypod-
czaskoronacjiLudwikaXV
(25X1722)
Rozbudowaadministracjiwiązałasięzrozwojemfiskalizmupaństwowegooraz
zmilitaryzacjąpaństwa.Zdrugiejstronyzapewnieniestałych,odpowiedniowyso-
kichdochodówpaństwaumożliwiałdalszyrozwójaparatubiurokratycznegoiarmii.
WwiększościkrajówEuropyZachodniej,atakżeiwRosjiwidocznybyłwzrostdocho-
dówskarbowychwciąguXVIIIw.Ichcałkowitawartośćpodkonieclat80.miaławe
Francjistanowićparytetok.2250tonzłota,cooznaczałojejtrzykrotnywzrostwsto-
sunkudopoczątkustulecia.WtymczasiedochódnarodowyWielkiejBrytaniipod-
niósłsięczterokrotnie,Austrii-pięciokrotnie,Prus-siedmiokrotnie,aRosjiażpięt-
nastokrotnie.Jednakwkażdymztychprzypadkówsumarycznawartośćprzycho-
dów,wyrażonaliczbamibezwzględnymibyłamniejszaoddochodówFrancji.
Wposzczególnychkrajach,anawetwobrębietegosamegopaństwaistniały
różnorodnesystemypodatkowe.Przyjmujączakryteriumźródłodochodumożna
wyróżnićpodatkibezpośrednie-podatekgruntowyorazpodatekosobisty,atakże
podatkipośrednie-odaktywnościgospodarczejiartykułówkonsumpcyjnych.
PodatekgruntowyzwanybyłweFrancjilataille,wAnglii-land-tax,wPolsce-łano-
we,awBrandenburgii-kontrybucja.Jednakwpływyzpodatkówbezpośrednich
byłybardzoograniczonezewzględunapełnylubczęściowyimmunitetpodatkowy
stanówuprzywilejowanych-szlachtyikleru.Próbyreformysystemupodatkowe-
go,mającenaceluopodatkowanietychstanów,nieudawałysię,wobecczego,dla
zapewnieniadopływupieniędzydoskarbu,wzrosłowciągustuleciaznaczeniepodat-
kówpośrednich-akcyziceł.Szczególnegoznaczenianabierałypodatkioddóbr
konsumpcyjnych.Ichwysokośćwzrastaławokresieprowadzonychwojenlubbez-
pośrednioponich.W1784r.,pozakończeniuwojnyoniepodległośćStanówZjed-
noczonych,wceluratowaniabilansupłatniczegoWielkiejBrytaniiwprowadzono
podatkiodkoniadojazdywierzchem,dachówek,cegieł,świec,męskichkapeluszy
iwstążekdladam.Wnastępnymrokupojawiłsiępodatekodrękawiczek,odkoni
pocztowych,odpsówaportujących,strzelbmyśliwskichitp.W1786r.listęposze-
rzonooperfumyipudry.Standardemstałysiężnorodneopłatystemplowe.
Podobniejakwwiekachwcześniejszychskarbpaństwawznacznejmierzeopie-
rałsięnadochodachzdóbrpaństwowychlubkrólewskich.TakbyłowPolsceoraz
Szwecji,Prusach,Austrii,Rosjiiinnychkrajach.Alewobecogromnychwydatków
13
fiskalizmpaństwa
systemypodatkowe
podatekoddóbr
konsumpcyjnych