Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ogólnacharakterystykastulecia
Ryci2
Alegoriawładzyipomyślno-
ściRosji(rysunekIIAIJer-
mieniewa,1773,zezbiorów
Ermitażu,SanktPetersburg)
padkuKanady,wyspnaMorzuKaraibskimczyteżposiadłościwAzji.Ewene-
mentemwskaliglobalnejstałsiębunt13koloniiKoronybrytyjskiejnawsch.
wybrzeżukontynentupółnocnoamerykańskiego,zakończonypowstaniemSta-
nówZjednoczonychAmerykiPółnocnej.
Formąpowszechniepanującegoustrojupolitycznegopozostawałamonarchia.
NawetwRepubliceZjednoczonychProwincjiNiderlandówrządystadhouderazbli-
żałykrajdomonarchii.Niektórekrajeznajdowałysiępodpanowaniemwładcyab-
solutnego.Szczególnycharakteruzyskaływtymokresiemonarchieoświeconego
despotyzmu-Prusy,AustriaczyRosja.Wśródhistorykównadaltocząsiędyskusje,
wjakimstopniukierowanosięwtychpaństwachideałamiOświecenia,anailewy-
korzystywanojeinstrumentalniedowzmocnieniapozycjiwładcy,rozbudowyad-
ministracjiifiskalizmu.Natomiastnieulegawątpliwości,żepodwpływemnowej
ideologiinastępowaładesakralizacjamonarchii.NajbardziejznaczącymiDoświeco-
nymiDwładcamibyli:KatarzynaII,FryderykII,JózefII,KarolIII,GustawIII.Teore-
tycznepodstawyrządówDoświeconegoDdespotyuzasadniałw1770r.Guillaume-
ThomasRaynalwHistoiredesdeuxIndes.NatomiastStanisławStaszic,wUwagach
nadżyciemJanaZamoyskiego,wtymsystemiewładzyupatrywałostatniąszansęrato-
wanianiepodległościPolski.ZkoleifrancuskifizjokrataLeMercierdelaRiviere
`
wdzieleL)Ordrenatureletessentieldessociétéspolitiques,stworzyłwzórdespotycznego
monarchy,rządzącegozgodniezprawemnaturalnym.
Rządymonarchówoświeconychcharakteryzowałysięwielomareformami
społecznymiiekonomicznymi,kodyfikacjąprawa,ograniczaniemprzywilejówkle-
ruiwpływówKościoła,atakżewspieraniemrozwojuoświatyinauki.Wszystkiete
działaniaspotykałysięnajczęściejzwielkimuznaniemwybitnychintelektualistów
11
monarchia
monarchaoświecony
