Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
RozdziałI
PółnocnaczęśćPodlasia,czyliwedługdawnegonazewnictwaMiędzyrzecze
Podlaskie,należydoobszarówonajniższychwartościachtemperaturzimo-
wych.PorównywalnesąonetylkoztemperaturaminaPojezierzuMazurskim
orazwSudetachiKarpatach.Okreszprzymrozkamitrwaprzeciętnieokoło
200dni.Przymrozkijesiennepojawiająsięwpołowiepaździernika,aostatnie
napoczątkumaja77.Zlodzenierzekaugustowsko-suwalsko-kurpiowskichna-
stępujewdrugiejdekadziegrudnia.Uwalnianiesięodlodunatychrzekach
zaczynasięnajpóźniejwkraju,bowdrugiejdekadziemarca78.
Niskietemperaturyniezawszebyłynajgroźniejszezwojskowegopunktu
widzenia.Szkodliwebyłyichwahania.Towarzyszyłyimopady,zawiejeiza-
miecieśnieżnealbogwałtowneodwilże.Obfitośćśniegupowodowałatrudno-
ściwporuszaniuimaskowaniusię,pogarszałasięorientacjawterenie79,zmu-
szaławzasadziedotrzymaniasięgłównychszlaków.Dotegodochodziłykrót-
kiednieidługienoce.Wymagałotoszczególnegoprzygotowaniasięwojsk.
Niezbędnebyłoteżwyposażeniewciepłemundury,buty,czapki,ubraniama-
skujące80.NiskietemperaturynaWysoczyźnieKolneńskiejiwKotlinieBie-
brzańskiejbyłyistotnymutrudnieniemwporzezimowej81.
Siećkomunikacyjna
Liniekolejowebyłynajdogodniejszymśrodkiemkomunikacji.Niemcy
miałynajlepiejrozwiniętąsiećkolejowąspośródmocarstweuropejskichprzed
pierwsząwojnąświatową.Nakażde100km2przypadało10,6kmliniikolejo-
wej.PorównywalnieweFrancj-8,8km,wAustro-Węgrzech-6,4km,wKróle-
stwiePolskim2,8km82,awRosjizaledwie1,1km83.Na10tys.mieszkańców
przypadałoliniikolejowych:Francja-13km,Belgia-11,9km,Niemcy-
9,5km,Austro-Węgry-9km,Anglia-8,3km,Włochy-5,1km,Rosja-4,8km.
NiemcyposiadaływliczbachbezwzględnychnajdłuższąsiećkolejowąwEuro-
pie
84.
77A.Dylikowa,op.cit.,s.404-405.
78Z.Mikulski,op.cit.,s.194-195.
79S.Rowecki,Ćwiczeniazimowewpułkupiechoty,uPrzeglądPiechoty”1932,z.12,s.5.
80A.Bujak,ŚrodowiskoadziałaniabojowenaterytoriumPolski,Toruń2000,s.120-125.Autorwyli-
czaczynniki,którenależyuwzględnićprzyplanowaniudziałańwojennychzimą:niskątemperaturę,
lód,opadyśniegu,zamiecie,szybkonastępującyzmierzch,więcejczasunaprzygotowaniestanowisk
imaskowanie.
81M.Plewczyński,op.cit.,s.24.
82WposzczególnychguberniachKrólestwawystępowałodużezróżnicowaniewdługościliniikole-
jowych.Nasinteresujągubernie,gdzietoczyłysiędziałaniawojennewlutym1915r.-danena100
km2:włomżyńskiej-3,3km,suwalskiej-2km,grodzieńskiej-3,6km;Tabelanr264.Guberniepod
panowaniemrosyjskim.Długośćliniikolejowychwr.1911,[w:]A.Krzyżanowski,K.W.Kumaniecki,
StatystykaPolski,Kraków1915,s.254
83K.Uszakow,PodgotowkawojennychsoobszczenijRossiikmirowojwojnie,Moskwa1928,s.13.
84R.Koperski,Rozwójorazprzygotowaniekoleiniemieckichdowojnyświatowej,uBellona”1931,
t.XXXVII,s.485-487.
