Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CezaryObracht-Prondzyński
kaszubskichwartości,szczególniepoprzezprzyjęcieperspektywyindy-
widualnejczyteżmikrospołecznej.Dotychczasbowiem,rekonstruując
kaszubskiświatwartości(aściślej:kaszubskiautostereotyp)podkreślano
takiecechyKaszubów,jak:pracowitość,upartość,wytrwałość,gościn-
ność,uczynność,zaradnośćżyciową,zdyscyplinowanie,dargromadzenia
bogactwaorazoczywiściepobożność
10
.Taostatniacechabyłaściśle
powiązanazdoświadczeniamihistorycznymiKaszubów,szczególnietymi
zokresurozbiorów:walkiwładzypruskiejzKościołemwokresieKultur-
kampfu
11
.Jednocześniejednaktespecyficznedoświadczeniahistoryczne
(adodaćtumożnatakżedramatycznelosyKościoławczasieIIwojny
światowejorazwokresiePRL)spowodowały,żenaKaszubachwykształ-
ciłsiętakitypreligijności,którynwiększeznaczenieprzykładałdoze-
wnętrznychformkultuniżkuwewnętrznemuprzeżyciuwiary”
12
.Nie
oznaczato,żebyłonngorszy”.Pamiętaćbowiemtrzeba,żetoprzezobrzę-
dyreligiastajesięsystememżywych,mającychsprawcząsiłę,symboli.
Bezobrzędówirytuałóworazwykorzystywanychwnichsymbolireligia
niemasiłyintegracyjnej,niespajagrupy,niebudujepoczuciawspólnoty.
Beznichteżniedasię,oczymjużdawnotemupisałEmileDurkheim,
ukształtowaćizinternalizowaćpodzielanejwgrupiepostawyreligijnej:
nKulturowewzorydziałańreligijnychskładająsięnaobrzędy,czyliregu-
łypostępowaniaokreślającewłaściwezachowaniesięczłowiekawsto-
sunkudorzeczyświętychwstosunkudosacrum”
13
.
Analizująckaszubskąobrzędowośćreligijnączyteżkaszubskie
praktykireligijnestwierdzićmożna,żeoneżywą(ciągle)egzemplifi-
kacjąjednegozmocniejszychwezwań,zawartychwkaszubskimhym-
nie:trzimômëzBogã.Jestprzytymoczywiściepytaniemistotnym,
czyinailepoprzezobrzędowepraktykireligijneKaszubitworzą,po-
twierdzająiwzmacniajątrwałośćswojejetnicznejtożsamości?Orazczy
inaileuczestniczeniewpraktykachreligijnychbudujewięzigrupowe,
wpływanaspójnośćisolidarnośćgrupową?Myślącprzytymoprakty-
kachobrzędowych,wcalenietrzebasięodwoływaćwyłączniedotrady-
cyjnejdorocznejobrzędowościreligijnej.Szczególniebowieminteresu-
jącedlabadaczydziałaniapodejmowanewostatnichlatach,którełą-
1111111
10
B.Synak,Kaszubskatożsamośćciągłośćizmiana.Studiumsocjologiczne,
Gdańsk1998,s.109.
11
T.Sadkowski,ŻyciereligijnenaKaszubachnaprzełomieXIXiXXwieku,[w:]
ŻyciecodziennenaKaszubachiPomorzu,red.J.Borzyszkowski,Gdańsk2002,
12
s.165-170.
Tamże,s.170.
13
E.Durkheim,Elementarneformyżyciareligijnego...,s.365.
18