Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ReligijnepraktykiPomorzan:analizazachowańwskalimikro
cząwsobieelementyreligijnezetnicznymi.Możnazresztąwręczmó-
wićwtymprzypadkuoetnicyzacjireligii,comożeteżprowadzićdo
pewnegonapięciazarównowwymiarzereligijnym(wszakkatolicyzm
jestreligiąuniwersalistyczną,anienetniczną”),jakiwwymiarzeetnicz-
nym(czyKaszuba-niekatolikniebędziesięczułwyłączonymzewspól-
notyetnicznej?).
***
Przykłady,któretumożnaprzywołaćzwiązanenp.zwprowadza-
niemjęzykakaszubskiegodoliturgiiKościołakatolickiego.Wefekciejuż
podkonieclat80.,azcałąmocąodpoczątkulat90.XXwiekurozpoczął
sięprocesorganizowanianajpierwnieregularnych,azczasemsystema-
tycznieodprawianychtzw.kaszubskichMszyśw.Odbywałosiętobardzo
różnie,wzależnościodkontekstulokalnego,postawywiernych,nposia-
dania”księdzazodpowiedniąkompetencjąjęzykowąitd.Wartoteżpod-
kreślić,żemszetakietowarzyszyły(inadaltowarzyszą)najważniejszym
wydarzeniomkaszubskimtymlokalnym,jakiogólnoregionalnym.Po-
jawiasięwzwiązkuztymznowupytanieomożliwośćwykluczaniaze
wspólnotytychosób,któretakichwartościiprzekonańniepodzielają.
Alboteżpytanieoudziałwtychrytuałachosób,któreniereligijne(lub
teżzpowodówosobistychniemogąwnichuczestniczyćwpełni,np.
osobyrozwiedzione)nazasadzielitylkopasywnegouczestnictwazrytu-
alizowanegojakoudziałwnprzedsięwzięciukaszubskim”(takamszama
więcwymiarnkaszubski,etniczny”aniereligijny).
Drugiprzykładtodziałaniazwiązanezruchempielgrzymkowymapo-
średniozsanktuariami.one,szczególnietemaryjne,silniewpisane
wkaszubskikrajobrazkulturowyiodgrywająistotnąrolęwżyciuspo-
łeczności.PisałotymJ.Borzyszkowski,podkreślając:
Każdatradycjatoprzekazywaniezpokolenianapokolenieobycza-
jów,przekonań,zasad,wierzeń,sposobówmyślenia,odczuwania,trak-
towaniawydarzeńzprzeszłości(niekiedyniesprawdzonych)jakohisto-
rii,częstowbrewnaucehistorycznejizewnętrznejpropagandzie.Szcze-
gólniesprzyjającewarunkidlarozwojutakiejtradycjitworzywspólnota
cementowanawtrakciewspólnej,częstopowtarzanej,pielgrzymiejwę-
drówkiizbiorowegoprzeżywaniauroczystościwsanktuariach
14
.
1111111
14
J.Borzyszkowski,ZdziejówKościołakatolickiegonaKaszubachiPomorzuwXIX
iXXwieku,Gdańsk-Pelplin2000,s.261.
19