Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
M.Korytowska,M.Skwara,O.Płaszczewska,B.Bakuła,T.Bilczewskiiinni
żekomparatystykiniedasięzdefiniować,żetojestsposóbdziałaniafilolo-
gicznego(nałamach„ZeitschriftfürvergleichendeLiteratur”,ukazującego
siępóźniejjako„ActaComparationisLitterarumUniversarum”,publikujesię
skądinądwewszystkichważniejszychjęzykacheuropejskich).DziśwPol-
sceczęstoredukujemysprawykomparatystykidobadańsemiotycznychczy
strukturalno-semiotycznych.Komparatystykęnajczęściejrozumiemy,tujuż
otymmówiono,jakobadaniezwiązkówfaktycznych.Tozostałoniegdyś
mocnoskrytykowaneprzezRenéEtiemble’aorazparuinnychbadaczy.Dzi-
siajAmerykaniestawiająpytania,któremogązaskakiwaćpolskiegokom-
paratystę–jakporównywać,nieporównując,jakporównywać,rezygnując
wogólezkoncepcjiporównania,jakteoretyzowaćkwestięporównywalności.
Myślę,żeczęśćpierwszaantologiiprzynosinatepytaniaświetnąodpowiedź.
Czytamzresztąantologię,mającobokniedawnowydanąksiążkęTomasza
BilczewskiegoKomparatystykaiinterpretacja.Tosąpracewłaściwierówno-
ległeiuzupełniającesię.Ichkonfrontacjauwydatniapracępozycjonowania,
którąwykonałredaktorNiewspółmierności.Popartiachczystoteoretycznych
antologiipojawiająsiętylkoaplikacje,m.in.przekład,któryjestnajbliższy
Bilczewskiemu,pojawiasięteżkwestiabadańpostkolonialnych.Wantolo-
giiłączysiębadaniapostkolonialnezfeministycznymi,genderowymi,naj-
ogólniejujmując–zbadaniaminadtożsamością.Itojestkomparatystyka,
wrzeczywistości„komparatystykaamerykańska”.Trzebauwzględnićten
fakt,jeślistawiamypytanie–naturalniepatrzącprzezpryzmattego,codzie-
jesięwEuropie–okomparatystykę.Jednawięcsprawazastanawiałamnie
wczasiepierwszejlektury.DopieronaXXstronie,wprzedmowie,możnasię
zorientować,żejesttoantologiatekstówanglojęzycznych.Wgruncierzeczy
jesttoNiewspółmierność.Perspektywynowoczesnejkomparatystykiamery-
kańskiej.Trochęinaczejwyglądadzisiajkomparatystykafrancuska.Moż-
nachybatutajzaryzykowaćtwierdzenie,żejesteśmypókicobliżejwłaśnie
komparatystykifrancuskiej.JeśliwtekścieGeorge’aSteinera(jednejztrzech
nieamerykańskichwypowiedziwantologii),jakojedynym,pojawiasięzagad-
nieniemitu,tookazujesię,żeprzerabiamygojednakzapropozycjamibada-
czyeuropejskich,za„szkołąfrancuską”.Komparatystykafrancuskaskądinąd
eksponujebadaniaintersemiotyczne,komparatystykaniemiecka–badania
intermedialne.Toniejestzarzut.Poprostutekstypomieszczonewantologii
ukształtowałatrochęinnarzeczywistość.
Zapytałbym,jakijeststandzisiejszejpolskiejkomparatystyki,tomnienie-
bywaleinteresuje,itenwątekchętnierozwijałbymdalej.Pytałbym,jakijest
stankomparatystykiamerykańskiej.Sięgnąłbympogłosypolskichliteraturo-
znawców.Niedalejniżdwiedekadytemu,napoczątkulatdziewięćdziesią-
tych(awówczaspowstawałypierwszetekstytejantologii),profesorRyszard
Nyczwewstępiedojednegoznumerów„TekstówDrugich”użyłformuły:
„odpolonistykidokomparatystyki(izpowrotem)”.Niebyłokomparatysty-
ki(komparatystykikulturowej),niebyłopotrzebyszerszejdyskusji.Potrzeba
nowejkomparatystykiidyskusjipojawiasięwsytuacji–bypowrócićdomy-
