Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
trzecigmachtoadministracja.Wpodziemiachkuchnia,piekarnia,
pralnia.CałośćzupełnieinnaodMokotowa.Aleniemniejponura
istraszna”[22].NiekiedyjednakośrodekwFordoniewydawałsię
sielankąwporównaniuzpobytemwinnymmiejscuodosobnienia,
któresłynęłozjeszczegorszychwarunkówsocjalno-bytowych
izachowaniakadry.Takiewięzieniemieściłosięchoćby
wInowrocławiu.„Wreszcieprzyjechaliśmydojakiegoświęzienia
–wspominaJadwigaMalkiewiczowa–wyładowująnasdodużejhali
zmetalowymigankamidookołaikażąnamstanąćtwarządościany.
[...]Okazałosię,żejesteśmywInowrocławiu.Byłotowięzienie
stojącepozamiastemiznaneztego,żeNiemcyrozstrzeliwalitam
poznańskichziemian.Ichwspólnygróbbyłzarazzamurem.Tefakty
byłymijużwówczasznane,miałamwięctoniemiłepodejrzenie,
żenasz«pojedynek»będąbralinarozstrzał”[23].Wczarnych
barwachzapamiętałyInowrocławrównieżinneskazane.„Ciężkie,
karnewięzienie[...]byłokarnymtakżedlastrażniczekiniebędzie
przesadą,jeżelinazwęjeprawdziwympiekłem”[24].Jeszczebardziej
ponuryobrazwyłaniasięzkolejnychwspomnień:„Odsierpnia1952
r.przewożono[więźniarki–przyp.aut.]doInowrocławia,będącego
swoistymobozemzagładydlakobiet.Zostałytamskazane
nacałkowitąizolacjęisamotność.[...]Celebyłypomalowane
częściowolubcałkowicienaczarno,szybywwysokoumieszczonych
okienkachzamazaneolejnąfarbą,żebynawetrzutokanabłękit
niebaniemógłprzynieśćjakiejśprzelotnejpociechy”[25].Budynek
więziennywInowrocławiubyłzbudowanynaplaniekrzyża.Miał
dwapiętraischodywiodąceprzezśrodek.„Wspaniałaakustyka
przezdośćdługiczasniepozwalałasięzorientować,gdziesię
wdanymmomencieotwierajądrzwi,czyobok,czynaprzeciw,czy
natympiętrze,czyteżniżejlubwyżej.Architekturatazapewniała
ponadtodoskonałąwidocznośćoddziałowym,którzymoglidowolnie
obserwowaćwięźniarkiznajdującesięnakorytarzuiudaremnić
ewentualnespotkanie”[26].Obowiązkiszefawięzieniapełniła
HelenaObiała,któraswojąkarieręroz​poczęłajakooddziałowa
wFordonie,zaśpóźniejzostałatu„specempolityczno-
wychowawczym”.Więźniarkiwspominają,żebyławyjątkowosurowa
ibezwzględna.
PogehenniewInowrocławiupowrótdowięzieniawFordonie
wydawałsięponiekądzbawieniem.Wliściedorodzinyjedna
zeskazanychdzieliłasięnatentemattakimiuwagami:„wFordonie
czujęsiędobrze.Więzieniecicheiładniepołożone.Najpierw
miałyśmyceleodzachodu,odWisły,któraprzepływaniedaleko
murówwięzienia.Terazoknanaszewychodząnadziedziniec
odwschodu”[27].