Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WspomnieniadotyczącewięzieńmęskichweWronkach
iwRawiczumająpodobny,negatywnycharakter.Władzezresztą
wlatachczterdziestychiwpoczątkachlatpięćdziesiątychcelowo
rozsiewałyinformacjenatematrygoruwięziennegopanującego
wcentralnychzakładachkarnychorazzłejsławyWronekiRawicza,
późniejzaśJaworzna.Dostrzegałatoopozycjaantykomunistyczna.
Wjednymzraportównatematresortubezpieczeństwa,który
przygotowaliczłonkowieWiN-ulubPSL-u,problemwięziennictwa
zostałomówionywoddzielnympunkcie.Anonimowiautorzywskazali
nanajcięższeichzdaniemwięzieniaweWronkach,Rawiczu,
nalubelskimZamku,ul.MontelupichwKrakowieoraz
naMokotowiewWarszawie.Zwracaliponadtouwagęnadwie
sprawy:warunkibytoweorazinterwencjesowieckie.Wpierwszej
kwestiiwraporcieczytamy:„Nicwięcdziwnego,żewięzienia
przepełnionesąwstopniuutrudniającymzachowanie
najprymitywniejszychwarunkównietylkohigienicznych,alewręcz
ludzkich.Brud,robactwo,głód–sączynnikamiwyniszczającymi
zdrowieuwięzionychwkrótkimczasie”[28].Sytuacjabyłaponoć
jeszczegorszawprowizorycznychwięzieniachNKWD,zakładanych
naprzykładwzrujnowanychprywatnychmieszkaniachlub
piwnicach.Jakotrudnedozlokalizowaniapozostawałypraktycznie
nieznane.Właśniedlategowięzieniabędącepodkontroląresortu
bezpieczeństwa,któremożnabyłozobaczyćnawłasneoczy,budziły
największątrwogę.„FamaWronekrozbrzmiewałazłowrogopocałej
więziennejPolsce,nawetjeślibyskorygowaćjąowspółczynnik
przesady;represyjność,rygoryzmiśmiertelnośćmiałytubić
rekordy,abezkarnośćiwszechwładzęsadystówdodatkowochroniło
schowaniesięogromnegowięziennegokombinatu–wgłębigłuchej
prowincji.Pierwszewrażeniaobawbynajmniejnie
rozwiewały”[29].Ozłowrogiejopiniidotyczącejośrodka
weWronkachpisałrównieżPiotrWoźniak:„Więzienie[...]znane
byłowPolsce,alechybaipozanią.Byłotobowiemjedno
znajcięższychwięzień.[...]Wwięzieniutymmiałyistnieć
sprzyjającewarunkidoprzesłuchiwaniawięźniów,odktórychjuż
nicniemożnabyłowydobyćwpowiatowychiwojewódzkich
UrzędachBezpieczeństwaPublicznego”[30].Jeślidodaćdotego
okolicznościtransportudowięzienia–początkowowzwykłych
wagonachtowarowychzniewielkimiwycięciamiwpodłodze
nazałatwieniepotrzebfizjologicznych,potemzaśwspecjalnych
wagonachkolejowych,przezktórychśrodekbiegłniewielki
korytarz,zaśpobokachznajdowałysięniewielkieprzedziały
„pudełka”,doktórychładowanonawetpoczteryosoby,czyteż
wkońcuwprzystosowanychdotegocelusamochodachorazmarsz
