Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wpowołanejdożyciaWyższejSzkoleRolniczej(późniejAkademiaRolniczaim.AugustaCieszkowskiego,aobecnieUniwersytet
PrzyrodniczywPoznaniu).Katedrątąkierowałpóźniejprof.WładysławBłaszczakspecjalizującysięwdziedziniewirusologiiroślin.
Prowadzonotambadanianadwirozamiziemniaka,apóźniejgłównienadwirusowymichorobamiroślinmotylkowych(Błaszczak1973).
Pracewzakresiehodowlizachowawczejziemniakanakierowanejnapozyskiwaniesadzeniakówwolnychodwirusówbyłyprowadzone
równieżwinnejkatedrzeAkademiiRolniczejwPoznaniu(PiechowiakiSobiech,1973).Problematykąwirozroślinmotylkowychzajmowała
sięnatomiastdrCzesławaKowalskawInstytucieGenetykiRoślinPANwPoznaniu.Tradycjaprowadzeniapracnadwirusamiroślintrwa
wtejplacówcedodziś,arozwinęłająwswoimczasieprof.IrenaFrencel.Dorobekpoznańskiegoośrodkanaukowegowzakresiebadań
nadwirusamiroślinwlatach1971–2000podsumowałaFiedorow(2005).
W1950rokuzostałpowołanydożyciawPoznaniuInstytutOchronyRoślin,specjalistycznaplacówkabadawczaresorturolnictwa.Działa
wnimPracowniaWirusologicznakierowanakolejnoprzezdoc.TadeuszaGrelę,doc.BartłomiejaMicińskiegoiprof.HenrykaPospiesznego.
Wpierwszychdwudziestulatachdziałalnościprowadzonotambadanianadwirozamiziemniaka,buraka,rzepaku,motylkowych
pastewnych,warzyw,chmieluizbóż(Grela,1973).Placówkatadośćwcześniezostaławyposażonawmikroskopelektronowy,copozwoliło
naprowadzenieobserwacjicytopatologicznych.DalszepracewIORzostałyopisaneprzezPospiesznego(2005).
WirusyziemniakadoczekałysięwPolsce,podobniejakiwwieluinnychkrajach,licznychopracowań.W1966rokupowołanodożycia
InstytutZiemniakawBoninie(podKoszalinem),jakobadawczyinstytutresorturolnictwa.DoInstytutuwłączononiektóreterenowe
oddziaływcześniejpowstałychinstytutówrolniczych–IHAR(Młochów)iIUNG(Jadwisin).InstytutZiemniakamaznaczącydorobek
wpracachnadidentyfikacjąiwykrywaniemwirusówziemniaka(prof.MirosławaChrzanowskaidoc.AnnaKowalska),epidemiologią
wirusowychchoróbziemniaka(prof.WojciechGabriel)orazodpornościąróżnychformroślinziemniakanawirusy(prof.Kazimierz
Świeżyńskiidoc.MariaDziewońska).WczesnyokrespracyInstytutuscharakteryzowaliGabrieliCieślewicz(1973),apóźniejszyKryczyński
iChrzanowska(2005).InstytutZiemniakazostałpóźniejwłączonydoInstytutuHodowliiAklimatyzacjiRoślin,któratoplacówkabadawcza
mawłasnydorobekwzakresiebadańnadwirusamiburaka(Szymczak-Nowak,2005).
Wcześniej,bow1951rokupowstałwSkierniewicachInstytutSadownictwa,przekształconypóźniej(1972)wInstytutSadownictwa
iKwiaciarstwa.Doc.WładysławBasakidoc.BarbaraZawadzkarozpoczęliwPracowniWirusologicznejpracenadwirusamimalin,wiśni
iśliworazzakładalimateczneuprawywolneodwirusów(Zawadzka,1973).Wpóźniejszymokresieprof.MariaKamińskarozwinęła
badanianadwirusamiroślinozdobnych,adrTadeuszMalinowskiopracowałwielenowoczesnychtechnikwykrywaniaróżnychwirusów
opartychnanajnowszychosiągnięciachwirusologiimolekularnej.WInstytucieWarzywnictwa,powstałymrównieżwSkierniewicach
nabazieistniejącegowcześniejZakładuWarzywnictwaIUNG,badanianadwirusamiroślinwarzywnych,główniepomidora,prowadził
drWładysławMacias(Zawadzka,2005).
Prof.JózefKochman,kierowniknajstarszejwPolsceKatedryFitopatologiidziałającejwSGGWwWarszawie,doceniałznaczeniewirusów
jakopatogenówroślinistarałsięrozwijaćtenkierunekbadawczy(Kochman,1973).Doc.DanutaKsiążek,wychowankaprof.Kochmana,
pracującawZakładzieEkologiiPANmasporydorobekwpracachnadwirusamiłubinu,ziemniakaiburaka(Książek,1973).Wsamej
KatedrzeFitopatologiiSGGWpoważniejszepracewirusologicznerozpoczęłajednakdopierodrAnnaKowalska,azespółwirusologiczny
prowadzącywielokierunkowebadanianadwirusamiiwiroidamizorganizowałdopieroautortejksiążkinaprzełomielat70.i80.
(Kryczyński,1997b;2005d).ZasługątegozespołujestrozwinięciewPolscebadańnadwiroidamiorazzapoczątkowanieirozwinięcienurtu
badańnadtechnikamiimmunoelektrono-mikroskopowymi.NatomiastwKatedrzeBotanikiSGGWpodkierunkiemprof.Władysława
Golinowskiegouzyskanobardzocenneiinteresująceobserwacjenadzmianamicytopatologicznymiwywoływanymiprzezróżnewirusy
wkomórkachróżnychroślin(Golinowski,2005).
Prawiewszystkiewspomnianedotychczaspolskieplacówkinaukowereprezentująinstytucjezwiązanezrolnictwem.Znaturyrzeczy
prowadzonewtychplacówkachbadanianadwirusowymichorobamiroślinbyłynastawioneraczejnarozwiązywaniepraktycznych
problemówpowodowanychprzeztechorobywuprawachroślin.Podstawowebadaniawirusologiczne(budowawirusów,mechanizmy
replikacji,genetykamolekularnawirusów,genetycznepodstawytransformowaniaroślinzużyciemmateriaługenetycznegowirusów)były
prowadzonem.in.wInstytucieBiochemiiiBiofizykiPANwzespołachkierowanychprzezprof.WłodzimierzaZagórskiegoiprof.Danutę
Hulanicką(HulanickaiZagórski-Ostoja,2005).ZespołydziałającewIBBwspółpracowałydośćbliskozfrancuskimiwirusologamizINRA
(InstitutNationaldelaRechercheAgronomique).PracetakiepodejmowałrównieżniewielkizespółwInstytucieBiologiiMolekularnej
iBiotechnologiiUniwersytetuim.AdamaMickiewiczawPoznaniu(Fiedorow,2005).
W1963rokuzinicjatywyprof.JózefaKochmana,członkaKomitetuOchronyRoślinprzyWydzialeVNaukRolniczychiLeśnychPAN
zostałapowołanaGrupaRoboczaWirusowychChoróbRoślinKomitetuOchronyRoślinPAN.PracamiGrupykierowałapoczątkowoprof.
AnielaKozłowskazKrakowa,aodroku1969dokońcaswegożycia,toznaczydo1985rokuGrupęprowadziłbardzoefektywnieprof.
WładysławBłaszczakzPoznania.Od1986do2006rokupracamiGrupykierowałautortejksiążki,przyczymod1991rokuzespółtendziała
jednocześniejakoSekcjaWirusologicznaPolskiegoTowarzystwaFitopatologicznego.Corocznie,zniewielkimiprzerwami,Grupa(Sekcja)
odbywazregułydwudniowekonferencjenaukowe,naktórychsąprezentowaneidyskutowaneosiągnięciaposzczególnychzespołów
badawczychzajmującychsięwirusamirośliniwirusowymichorobamiroślin.Sesjetemiałyzregułycharakterspotkańkrajowych,choć
czasemzapraszanonaniegościzagranicznych.Wyjątkiembyłydwiesesje–w1968rokuwKrakowieiw1980rokuwBłażejewkupod
Poznaniem,któremiałycharakterkonferencjimiędzynarodowych.Materiałyztychsesjibyłypublikowanepoczątkowowkolejnych
numerachpisma„ZeszytyProblemowePostępówNaukRolniczych”,apóźniejwczasopiśmiePolskiegoTowarzystwaFitopatologicznego
–„PhytopathologiaPolonica”(zob.Kryczyński,2005c).
Wspomnianojużobliskiejwspółpracypolskichśrodowiskwirusologicznychzwirusologamifrancuskimi.Pozastażamipolskich
wirusologówweFrancjiiwspólnymizfrancuskimikolegamipublikacjaminaukowymizorganizowanopolsko-francuskie(1988)ifrancusko-
polskie(1992)seminariawirusologiczne,wtokuktórychgrupafrancuskichwirusologówzwiedzałapolskieośrodkibadawcze(1988)
iodwrotnie–polskagrupaodwiedziłakilkaplacówekINRAweFrancji(1992).Wsierpniu1986rokuwSGGWwWarszawieodbyłosię
MiędzynarodoweSeminariumpodhasłem„Viroidsofplantsandtheirdetection”(Kryczyńskiiin.,1988b).Wzięłownimudziałkilku
światowejsławybadaczy,ajegowynikiembyłopowołanie,zpolskiejinicjatywy,MiędzynarodowejGrupyRoboczejWiroidówRoślin
(
InternationalPlantViroidWorkingGroup
).Ograniczyliśmysiętudowspomnienianajważniejszychfaktówzhistoriipolskichbadańnad
wirusowymichorobamiroślin.SzerzejkwestieteomawiaKryczyński(2005c).Inneszczegółowedanebędziemożnaznaleźćwdalszych
rozdziałachtejksiążkitraktującychoróżnychaspektachbadańnadwirusamiroślin.Polscybadaczewnieślibowiemswójwkład
wewszystkietedziedziny.Podobniezresztązostałypotraktowaneinformacjeohistoriirozwojuwirusologiiroślinnaświecie.Kończącten
rozdziałtrzebawspomniećnazwiskawirusologówpolskiegopochodzenia,którzywnieślitakznaczącywkładwrozwójbadańnadwirusami
roślin,żestalisiępostaciamipowszechnieznanymiwświecie.ProfesorRichardI.B.FranckipracowałwAustralii,akonkretniewGlenn
OsmondwUniversityofAdelaide.ByłsynemkomandoraWojciechaFranckiego,którywczasieIIwojnyświatowejdowodziłjednym
zpolskichniszczycieliwalczącychwszeregachRoyalNavy–ORP„Burza”.PowojnierodzinaRyszardaFranckiegopozostaławNowej
Zelandii.ProfesorFranckikilkakrotnieodwiedzałPolskęiutrzymywałżywekontaktyzpolskimiplacówkamiwirusologicznymi,dostarczając
imwielucennychmateriałównaukowych.ProfesorKarlMaramoroschurodzonywWiedniu,aledorastającywKołomyiukończyłstudia
wSzkoleGłównejGospodarstwaWiejskiegowWarszawie.LosywojennerzuciłygonaZachód.Przezznacznączęśćswegoaktywnego
życiazawodowegopracowałwRutgersUniversitywstanieNewJerseywUSA.Byłentomologiemiwirusologiem,autoremlicznychprac
owirusachprzenoszonychprzezowadyorazoowadachjakowektorachwirusów.ProfesorEduardKurstakbył,zkolei,absolwentem
AkademiiRolniczejwPoznaniu.WyemigrowałdoKanadyitampracowałnaUniwersyteciewMontrealu.Znanyjestgłówniejakoredaktor
książki
Handbookofplantvirusinfections.Comparativediagnosis
.Więcejinformacjinatentematmożnaznaleźćwopracowaniu
Kryczyńskiego(2005c).
1.3.Czymsąwirusy?
Definiowanieczegokolwiekwobszarzenaukbiologicznychjestzadaniemniezwykletrudnym.Jesttoskutekewolucyjnegorozwojuświata
istotżywych,któregorezultatemjestistnienieróżnychformnietypowychlubformpośrednich.Wirusytrudnozresztąjestjednoznacznie
zaliczyćdoświataistotżywych,ponieważichcechysąraczejzbliżonedocechpewnychelementówkomórekniżdocechorganizmów
