Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rzym,Kartaginaiprzyczynywojny
39
przezdługiczasbyłojegobaząischronieniem,niewielkiemiastoPeteliawy-
trzymałojedenastomiesięczneoblężenieipoddałosięmudopierowówczas,
gdyobrońcyzmuszenibylidojedzeniaskórikorydrzew.
Bardzotrudnoszczegółowookreślić,jakrekrutowanoarmięsprzymierzeń-
cóworazjakbyłazorganizowanaiwyekwipowana.Teoretyczniesprzymie-
rzeńcymieliwspieraćRzymwszystkimiswoimisiłami,praktyczniezaśniema
żadnychwątpliwości,żedoczasówwojnyhannibalskiejichzobowiązaniare-
gulowałaformulatogatorum(tzn.listamężczyzn),będącaswegorodzajuskalą
zobowiązań.Określałaonaliczbęludzi,jakimiwdanymrokusprzymierzeńcy
mieliwesprzećzłożonezobywatelilegiony21.Proporcjeżołnierzywystawio-
nychprzezsprzymierzeńcówdoobywatelibyłyróżnewzależnościodkampa-
nii22.Wydajesię,żewokresiewojnyhannibalskiejnigdyniebyłotomniejniż
jedendojednego,aczasamiwięcej.WpraktycetakżeRzymbardziejpolegałna
Latynachniżnainnychsprzymierzeńcach.Liwiuszsądzinaprzykład,że
wszystkieoddziałysprzymierzeńcównadTrebiąiJezioremTrazymeńskim
złożonebyłyzLatynów(por.21.55.4).WedługtegohistorykaHieronzSyra-
kuzdoskonalezdawałsobiesprawę,żeunaródrzymskinieposługujesięinną
piechotączykonnicąjaktylkolatyńską”-mielitopowiedziećposłowiekróla
wsenaciew217roku.Hieronprzyznawałponadto,żewidziałwobozierzym-
skimuwojskaposiłkowezłożonezlekkozbrojnych”(Liv.,22.37.7-8).Liwiusz
odnotowujetylkozabranieprzezScypionadoAfrykiwojsklatyńskichw204
roku(29.24.14),potwierdzatakżeudziałkonnicyzTarentunadJezioremTra-
zymeńskimipodKannami(por.24.13.1),kohortyperuzyńskiejpodKasyli-
num(23.17.11),PelignówpodBenewentem(25.14.4)ijazdyetruskiejwpo-
tyczcew208roku,wktórejzginąłMarcellus(27.16.11).Polibiusz,chociaż
rzadkowspominaokontyngentachsprzymierzeńcówwarmiirzymskiej,dwa
razywymieniaItalików,streszczającapeleHannibaladowziętychprzezniego
doniewolinierzymskichjeńców(3.77.6;3.85.4).
Piechotasprzymierzeńców,wszystkojednoczylatyńska,czyitalska,zorga-
nizowanabyławkohorty(cohortes)różniącesięliczebnością.Państwa,wktó-
rychbyłyzaciągane,miałybowiemróżnąpopulację.AzatemkohortyzCame-
rinum,wysłane,bysłużyćpodwodząScypionaw205roku,składałysięz600
osób(Liv.28.45.20),żołnierzyzPrenestepodKasylinumbyło500(Liv.
23.17.8),akohortyzPerugii,którestanowiłyczęśćtegosamegogarnizonu,li-
czyły460ludzi(Liv.23.17.11).ZinnegofragmentudziełaLiwiuszawynika,że
piętnaścietakichkohortbyłoprzypisanychdokażdegolegionu(30.41.5),ale
byćmożebyłatosytuacjawyjątkowa.Wydajesię,żekohortamidowodziliofi-
cerowiezpaństw,wktórychbyłyformowane-znamynazwiskodowódcyko-
hortyzPrenestepodKasylinum-MarekAnicjusz(Liv.23.19.17-18).Wśród
dowódcówbylijednaktakżeoficerowierzymscy,prefekcisprzymierzeńców
(prefectisocium-por.np.Liv.27.26.12),którzyprawdopodobniesprawowali
21P.A.Brunt,ItalianManpower,s.545-548.
22Ibidem,s.677-686.
