Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rzym,Kartaginaiprzyczynywojny
41
Hastati,principesitriariinosilizbrojezapewniająceimlepsząochronęod
tych,któremielivelites,ichtarczebyływiększe,prawdopodobnieowalnego
kształtu,wzmocnioneudołuigóry.Głównąbrońofensywną-podobniejak
uvelites-stanowiłyoszczepy,wprzypadkutriariibyłytozapewnewciążwłócz-
niedopchnięćisolidny,nadającysiędokłuciaicięciaobosiecznymiecz.To
właśnieposługiwaniesiętąbroniąodróżniałorzymskąpiechotęodgreckiej.
Preferowaniemieczajakogłównejbroniniechybnierozluźniałoizwiększało
elastycznośćformacjipiechoty,gdyżżołnierzposługującysięmieczempotrze-
bowałwięcejmiejscaodwłócznika24.
Wnormalnychokolicznościachdokażdegolegionuprzypisanybyłniewielki
oddziałkawaleriiwsiledwustu-trzystukonnych,zaciągniętyspośródbogatych
obywateli.Polibiusz(6.25.3nn.)zdajesięsądzić,żekawaleriarzymskadojegocza-
sównienosiłazbroiibyławyposażonajedyniewniskiejjakościwłócznieitarcze,
anatlekawaleriiHannibalaprezentowałasiębardzosłabo.Możnasięjednakzasta-
nawiać,czyrzeczywiścienajbogatsiRzymianie,mogącysobiepozwolićnanajlep-
szyekwipunek,uczestniczyliwbitwachniemalzupełnieniechronieni,jaktopoda-
jePolibiusz.Historykczęstozdajesiępodkreślaćkontrastmiędzykawaleriąrzym-
skąinumidyjskimilekkozbrojnymijeźdźcamiHannibala,alebyćmożeczynitak
napodstawiespostrzeżenia,żenienauczyłasięonawalczyćwluźnym,rozproszo-
nymszykucharakterystycznymdlataktykinumidyjskiej.Podobniejakwprzypad-
kupiechoty,nicniewiadomooekwipunkuiszkoleniukawaleriisprzymierzeńców,
jakjednakmożnasiębyłoprzekonać,miałaonatosamopochodzeniecorzymska,
więciuzbrojeniemiałazapewneidentyczne.
Jeszczemniejwiadomooorganizacjiiuzbrojeniuarmiikartagińskich,
aszczególneoarmiiHannibala.Polibiuszpozostawiłwyrazistyopisoddziałów
celtyckichihiszpańskichustawionychwcentrumszykupiechotyHannibala
wbitwiepodKannami:Celtowiestalinadzy,zdługimiprzystosowanymido
cięciamieczami,Iberowienosilipłócienne,obramowanepurpurąkafany,
wdłoniachdzierżylikrótszemiecze,zdatnedokłuciaicięcia(3.114,2-4).Zor-
ganizowanibyliwoddziałyodpowiadającerzymskiemumanipułowi-wska-
zujenatosłowouσπε{ρlι”używanedlaokreśleniamanipułu-ichociażzbroje,
którenosili,zapewniałyznaczniesłabsząochronęodrzymskich,towzasadzie
ichgłównąbronią-podobniejakuichwrogów-pozostawałmiecz.Afrykanie
podKannamiposługiwalisiębroniązdobytąwwalkachzRzymianami(Plb.
3.114.1)itotakżesugeruje,żeszkolonoichdowalkimieczem-jeślibowiem
założymy,żeprzejmowalinietylkouzbrojenieochronne,tomusielijużumieć
posługiwaćsiętąbronią;małoprawdopodobnebowiem,bywpołowiekampa-
niiHannibaldopieroszkoliłwjejużywaniuswoichwłóczników.Afrykanie-
nimprzejęlizbrojeRzymian-ewidentniebyligorzejodnichchronieni.Trze-
bajednakpamiętaćotym,copodpojęciemulekka”iuciężka”piechotarozu-
24OuzbrojeniuRzymian:P.Couissin,LesArmesRomaines,Paris1926;J.Kromayer,G.Veith,Heer-
weesenundKriegführungderGriechenundRömer,Munich1928,s.261nn.;E.Meyer,KleineSchriften,
Bd.II,Halle1910-1924,s.198nn.;A.Schulten,pilum,[in:]RE,Hlb.40,Stuttgart1950,szp.1333-1369.
