Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iobiektywnej,tzn.złożonejzwydarzeńiosób,któreistniejąniezależnieodnasze-
goichpostrzegania.Podrugie,języknadajesensrzeczywistościpoprzezjejka-
tegoryzowanie,typifikowanie4oraznadawanieznaczeńnowymdoświadczeniom.
Potrzecie,rzeczywistośćjestwytworemspołecznychinterakcji.Poczwarte,do-
stępnetypifikacjerzeczywistości(dotycząceludziiwydarzeń)zostajązinstytucjo-
nalizowane,prowadzącdonawyków,napodstawiektórychmożnaprzewidywać
ludzkiezachowania.Popiąte,wiedzamożebyćzinstytucjonalizowananapozio-
miespołeczeństwabądźpodgrup5.M.Foucault,zwracającuwagęnadetermini-
stycznąrolęjęzykawkonstruktywizmie,posłużyłsiępojęciemdyskursubędącego
nnietylkoczymś,cotłumaczywalkiisystemypanowania,leczrównieżtym,dla-
czegoiprzezcowalczymy-jestwładzą,którąusiłujemyzdobyć”6.Dyskursnarzu-
casposóbkonstruowaniaobrazuświataspołecznego,wykluczającaspektyznim
niezgodne7.MożnaprzyjąćzaT.A.Schwandtem,żewkonstruktywizmie:
[ś]wiedzaskładasięztakichkonstrukcji,codoktórychistniejerelatywnykonsens.
Zkolei»wiedze«wielorakieistniejąwprzypadku,gdy[ś]interpretatorzyniemogądojść
doporozumieniawkwestiiznaczeniaczynnikówspołecznych,politycznych,kulturowych,
ekonomicznych,etycznychipłciowych(gender)[ś]8.
Zważywszynafakt,żemęskośćikobiecośćniekategoriamiustalonymiraz
nazawsze,standardywpisującesięwichtreśćulegająpermanentnymprzemia-
nomwczasie,miejscuiwprzestrzenikulturowej.Płeć(kulturową)możnawięc
4Pojęcie,którymposługiwałsięAlfredSchutz-austriackisocjologifilozof,reprezentantso-
cjologiifenomenologicznej;zob.A.Schutz,ThePhenomenologyoftheSocialWorld,Evanston1967.
WrozumieniuJ.LeońskiegonTypifikacjaelementówrzeczywistościopierasięnaogólnejwie-
dzyotypietychelementówlubotypowymsposobie,wjakionewystępują.To,czegoczłowiekdo-
świadczawdanymmomencie,jestprzezniegorozpoznawanejakocośznanego,choćnowego.Wy-
stępujetuwięcodesłaniedoinnychdoświadczeń,wktórychdanebyłopodobnelubtakiesamo
doświadczenie.Typifikowaniejestzatemuniwersalnącechąwszelkiegopoznania.Dokonujesięono
napoziomiepotocznym»bezwiednie«(procestenreprezentancifenomenologiinazywająpozna-
niemprzedpredykatywnym).Sposób,wjakidokonujesiętypifikacja,zależnyjestodproblemów,ja-
kieczłowiekainteresują,odistotności(wagi),jakąjednostkaprzypisujeróżnymdziedzinomrzeczy-
wistości”;J.Leoński,Oniektórychwspółczesnychinspiracjachmetodologicznychwsocjologii,nRuch
Prawniczy,EkonomicznyiSocjologiczny”1987,zeszyt1,s.237-238.
5J.D.DeLamateriJ.S.Hyde,Essentialismvs.SocialConstructionismintheStudyofHuman
Sexuality,nTheJournalofSexResearch”1998,Vol.35,No.1,s.14.
6M.Foucault,Porządekdyskursu,przeł.M.Kozłowski,Gdańsk2002,s.8.
7K.Stasiuk,Krytykakulturyjakokrytykakomunikacji:pomiędzydziałaniemkomunikacyjnym,
dyskursemakulturąmasową,Wrocław2003,s.164.
8T.A.Schwandt,Constructivist,InterpretivistApproachestoHumanInquiry[w:]Handbook
ofQualitativeResearch,red.N.K.Denzim,Y.S.Lincoln,London-NewDelhi1994,s.125;podaję
za:A.Gromkowska-Melosik,Badaniakulturowewperspektywiespołecznegokonstruktywizmu(na
przykładzietożsamościkobiet)[w:]Kulturapopularna:kontekstyteoretyczneispołeczno-kulturowe,
red.A.Gromkowska-Melosik,Z.Melosik,Kraków2010,s.167.
16
WydawnictwoNaukoweUAMwszelkieprawazastrzeżone