Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Alternatywnośćpojęciapłcispołeczno-kulturowejstosowanawpolskimdys-
kursienaukowymznalazłaodzwierciedleniewpracachwielubadaczyibadaczek40.
MożnaodwołaćsiędoprzykładudefinicjiautorstwaD.Pankowskiej,dlaktórej
[ś]pojęciegenderjestzwiązanezespołecznym,kulturowymipsychologicznymwymia-
remznaczenia,narzucanegoludziomwzależnościodichpłcibiologicznejijeststosowane
wodniesieniudospołecznegocharakteruróżnicmiędzypłciami41.
ZkoleiwujęciuE.Mandalznaczeniawpisującesięwpojęciepłcispołeczno-
-kulturowejzostająekstrapolowanenapłećwogóle.Jakpodkreślabadaczka:
Gendertorodzajinformacji,napodstawiektórejludzietworząsądyipodejmujązachowa-
niawspołecznychinterakcjach[...].Płećjestaktywnymprocesempowstającymwinter-
akcjachmiędzyludźmi.Toludziekonstruująrzeczywistośćnapodstawiewcześniejszych
doświadczeń,atzw.obiektywnarzeczywistośćnieistnieje42.
Napodstawiedotychczasowychrozważańmożnaprzyjąć,żepłećspołeczno-
-kulturowawyjaśniaznaczenieróżnicypomiędzypłciamiprzezpryzmatprocesów
społecznych,psychologicznychikulturowych.Istotęstanowizałożenieodominu-
jącym(awniektórychujęciach-jedynym)wpływieprzekazówśrodowiskowych
nakształtrólpłciowychwpisującychsięwzakresmęskościikobiecości.To,co
społecznieuznawanezanaturalne,wznacznymstopniustanowiwytwórkultu-
ry.Wtymkontekściepłećspołeczno-kulturowąmożnapostrzegaćjakokategorię
umożliwiającąanalizęirekonstrukcjędoświadczeńprzedstawicieliobojgapłci,
tymgłębszą,imwięcejzostaniewniejuwzględnionychinnychczynników,np.rasa
czystatusspołeczny.
Terminnpłećspołeczno-kulturowa”wykazujeteżzróżnicowaniewzakresie
nadawanychmuznaczeń.Zjednejstronyodmiennejegoaspektyikonteksty
poruszaneprzezposzczególnychprzedstawicielinaukpedagogicznych,socjolo-
gicznych,psychologicznych,antropologicznych,historycznychczyfilozoficznych.
Przykładowo,dlapedagogówistotnybędziewąteksocjalizacjirodzajowej.Dlaso-
cjologówzaśproblemstratyfikacjipłci.Zdrugiejstronysamsposóbpostrzegania
różnicyizwiązkówzpłciąbiologicznąjestwśródkonstruktywistówniejednorod-
ny,copowodujedefinicyjnezróżnicowanie.JakpodkreślaE.Gontarczyk:
[...]płećniejestczymśjednolitym,leczskładasięzwieluelementówimożebyćokreśla-
nazapomocąróżnychczynników,wodróżnieniuodwcześniejszychkoncepcji,którenie
40M.in.A.Buczkowskiego,H.Domańskiego,M.Chomczyńskiej-Rubachy,A.Gromkowskiej-
-Melosik,A.TitkowczyE.Zamojskiej.
41D.Pankowska,Wychowaniearolepłciowe,Gdańsk2005,s.17.
42E.Mandal,Wkręgugender,Katowice2007,s.8.
22
WydawnictwoNaukoweUAMwszelkieprawazastrzeżone