Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
I.Kształceniejęzykowe-koncepcje,komponenty,działania
wienie).Wopracowaniachantropocentrycznychzaistotneuznajesię
kategorieznaczeniowe:„przypadek,rodzaj,czas,osobę,tryb,stronę,
aspekt,stopień,konkretność-abstrakcyjność,żywotność-nieżywotność,
osobowość-nieosobowość,zbiorowość,część-całość,materiał,narzędzia,
instytucje,męskość-żeńskość,cel,przyczynę,skutek”
22
.Gramatyka
funkcjonalnawszkoletworzynaturalnezwiązkizsubdyscyplinami
literackimi,naprzykładteoriąliteraturyorazanaliząiinterpretacją
tekstu,stądjejmożliwościintegracyjne.
Aktualnieproponowanapodstawaprogramowazachowujetrady-
cyjnezwiązkizdotychczasowąwiedząojęzyku,uznającjejniekwe-
stionowanąpotrzebęwkształceniujęzykowym,np.:
Szkołapodstawowa-„Mówienienatematzaobserwowanychzja-
wiskjęzykowychprzyużyciuelementarnejterminologiijęzykoznaw-
czej,wprowadzanejwzależnościodmożliwościuczniów,np.budowa
słowotwórczawyrazów,głoski,akcent,intonacja”.
Gimnazjum-„Rozpoznawanieskładniowychfunkcjiczęścizdania,
atakżebudowywypowiedzeńzłożonych(wzwiązkuzinterpunkcją);
rozróżnianiesłowotwórczychifleksyjnychcząstekbudowywyrazów
orazposługiwaniesięwiadomościaminatentematwanaliziezna-
czeń”.
Liceum-„Opisaniesystemuiżyciajęzyka:ukazaniejegorozwoju,
zróżnicowania,bogactwaznaczeńiśrodkówekspresji;różnorodności
użyciawsytuacjachkomunikacyjnych,etykamówienia”.
Byzamknąćteuwagiokompetencjijęzykowej23,stwierdzamy,że
wiedzaojęzykupolskimwinnastanowićczęśćogólnejwiedzypolo-
nistycznej(humanistycznej),aleistotniejszeodzapamiętaniadefinicji
pojęćjęzykoznawczychwydajesięwyrobienieuuczniówlogicznego
myśleniaozjawiskachjęzykowych.Dlategoważnesąnalekcjachpyta-
niaozjawiskajęzykowe,alejeszczeważniejszeteoznaczenieiformę,
funkcję,jakąwtekściespełniadanaforma.Takiepostępowaniesprzyja
kształtowaniurefleksyjnościlingwistycznej.
Napierwszymmiejscu:metodyćwiczeniowe
Zmianytreściprogramowychwywołujątakżezmiany„miejsc”
metodnauczania.Ometodachnalekcjachjęzykapolskiegowiemy
22
„JęzykaKultura”,t.1,op.cit.,s.15.
23
T.Zgółka,Społecznystatuskompetencjilingwistycznej,[w:]Zagadnieniasocjo-
ipsycholingwistyki...,op.cit.,s.111-138.
