Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PierwszetrzyelekcjewRzeczypospolitejpokazująbezpośredniezaan-
gażowanieHabsburgów,cozgodnejestzwiększościąprzedstawionychtu
koncepcji.Habsburgomnieprzeciwstawiałysięinnepaństwa,gdyżFrancja
byłapogrążonawchaosiewojenreliginych,Angliazaśprowadiławojnę
zHiszpanią.WybórHenrykaWalezegoodbyłsiębezwiększegozaanga-
żowaniakoronyfancuskiej.WXVIstuleciuEuropaniestanowiłajesz-
czesystemunaczyńpołączonych,takjakmiałotomiejscewXVIIIwieku,
wktórymnieobowiązywałDkoncertmocarstw”,jaktookreślająniektórzy
historycyipolitolody.PośmierciZygmuntaIIInaturalnymkandydatem
dotronubyłjegosynWładysław.Sytuacjęmiędynarodowązdominowało
apogeumpotęgiGustawaAdolfawczasiemiędybitwamipodBreintenfeld
(17września1631roku)iLützen(16listopada1632).Jegoimiępojawiło
sięwśródkandydatównaelekcję.ProtestanciwRzeczypospolitejbyligotowi
poprzećGustawaAdolfa,aleczekalinarozwójwypadkówwNiemczech
18.
Drobneustępstwa,jakiedostaliodkatolikównakonwokacji,niezadowalały
ich.SzukalipoparciawPrusach,liczylitakżenawsparciezestronyAnglii,
DaniiczySzwecji.Protestantówmitygowałksiążępruskiorazniejasnasytu-
acjawNiemczech.Naelekcjinuncjusziposełcesarskipoparlikandydaturę
Władysława,aposłowieszwedcyniezgłosiliżadnejkandydatury.Podczas
tejelekcjiwidocznebyłytypowedlaerykonfesjonalizacjimotywypolityczne,
taklakoniczniewyrażonewsłowachczłonkastronnictwaGwizjuszycyto-
wanychwcześniej.
PośmierciWładysławaIVjegodwajbraciastalisięnaturalnymikandy-
datamidokorony.KarolFerdynanduzyskałpoparcieHabsburgówipapieża,
natomiastJanKazimierzsiłąrzeczyzacząłszukaćpoparciaFrancji,tajednak
niechciałasiępoważnieangażować,ponieważpomimopacyfikacjiwRzeszy
wojnazHiszpaniątrwaławnajlepsze
19
.Pojawiałysiętakżeinnekandydatury,
np.JerzegoIRakoczegolubjegosynaZygmunta,którywysłałposelstwo
naelekcjęzdużąsumąpieniędy.PopierałgoJanuszRadiwiłł,hetman
polnylitewski,iprotestanci.PośmierciJerzegoIRakoczegowspierający
JanaKazimierzaJerzyOssolińskiprzekonałprotestantówdopoparciatego
kandydata
20
.Dalszyprzebiegwydarzeńjestdobrzeznanyiwydajesię,że
poparciemocarstwmiałoowielemniejszeznaczenieniżsytuacjazwiązana
zpowstaniemBohdanaChmielnickiego.Elekcjaodbyłasięwmomencie,
18W.CzaplIńSKI,WładysławIVijegoczasy,Warszawa1976,s.107-108
19Z.JcIK,JanKazimierzWaza,Wrocław1997,s.44-45
20Ibidem,s.49
CZĘŚĆ
1
|50|
WOKÓŁIDEI,SYMBOLIIPRAKTYKI
WYBORU