Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tympochwałomelekcyjnościtronutowarzyszyłodążeniedoograniczenia
władykróla,chociażbyprzezpozbawieniegowładyrozdawniczej,copostu-
lowałStanisławKonarskiiFamilia
11
.RównieżwczasieSejmuCzteroletniego
republikańskiprojektIgnacegoPotockiegoDZasadydopoprawyformyrządu”,
z17grudnia1789roku,przewidywałnadrzędnośćsejmikówwobecsejmu
iwładwykonawczych.Niemógłzgodsięztymkról,chociażzezwoliłna
uchwalenieDZasad…”,traktującjejakoformalnątylkopodstawędlanowej
konstytucji
12.
Podkreślanojednak,żepozycjakrólówelekcyjnychopartajestnaposza-
nowaniuprawa.Dlategozawszeodwoływanosiędonienaruszalnegocharak-
terupactaconventa.Częstoteżobronęprerogatywkrólawykorzystywano
przeciwRadieNieustającej,krytykującprzejęcieprzezniączęścikrólewskich
uprawnień(politykanominacyjnairozdawnicza)
13.Odtakiejargumentacji
nieuciekałisamkról,gdyatakowałopozycjęzanieustannedążeniedo
osłabieniakraju,zaczynającodkonfederacjiradomskiej,poprzezbarską,
posejmrozbiorowy.Wskazywał,żejakoostatnizgodsięnauszczuplenie
prawkrólewskich,którezapoczątkowałopowołaniedelegacjisejmowych
izaowocowałoustanowieniemRadyNieustającej
14
.Obrońcyistniejącego
prawauznawalitronelekcyjnyzapodstawowązaporędlaabsolutystycznych
dążeńwładcy,gdyżtylkowtymsystemie,opierającsięnaartykułachhen-
rykowskich,społeczeństwomogłowypowiediećmuposłuszeństwo,copod-
kreślałkasztelanprzemyskiAntoniStanisławCzetwertyńskijeszcze3maja
1791roku
15.
Tronelekcyjnyuznawanoteżzapodstawęzwiązkówkrólazespołeczeń-
stwem.Miałondawaćmożliwośćobronypaństwanawetwnajtrudniejszych
nieobywatelski,duchdawnemiprawamigardący”.
AGAD
,
APP
,rkps313,t.9,s.126,
Listszambelana
JKM
ciwWarszawieprzedSejmem,w:AnexadoDiennikówiPamiętni-
ków[…]StanisławaLubomirskiego.
11E.RoStworowSKI,NaprawaRzeczypospolitejwXVIIIwieku,Kraków1967,
s.1Przeciwnestanowiskoprezentował[A.]Su
ł
KowSKI,Mowa[…]wojewodygnieź-
nieńskiego[…]3VIII1774,w:ZbiórmówróżnychwczasiedwóchseymówostatnichRoku
1775y1776mianych,t.1,MowywczasieSeymuExtraordynaryinegozaczętegowRoku1773
zakończonegow1775(dalej:ZM1775),Poznań1777,s.38
12E.RoStworowSKI,„Marzeniedobregoobywatela”czylikrólewskiprojektkonstytucji,
w:Idem,LegendyifaktyXVIIIw.,Warszawa1963,s.292-293
13[F.]TurSKI,Mowa[…]biskupałuckiego[…]28III1775,w:ZM1775,s.193-196
14[StaNISławAuguSt],Mowa[…]29VIII1776,w:ZM1776,t.2,s.43
15[F.SIarczyńSKI],DieńTrzeciMaiaroku1791…,s.83-84Zob.J.NIeć,Cze-
twertyńskiAntoniStanisław,w:PSB,t.4,Kraków1938,s.358-360.
CZĘŚĆ
1
|60|
WOKÓŁIDEI,SYMBOLIIPRAKTYKI
WYBORU