Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pochlebnychdlaStanisławaAugustaporównańzinnymikrólami,ponieważ
miałonprzewyższaćichłagodnościąiroztropnością
21.Czasemtylkozale-
canokrólowikorzystaćzdoświadczeńwładcówdiedicznych,podającjako
wzórHenrykaIV,którypotrafiłsłuchaćswoichpoddanych,zwłaszczazaś
radministraSullego
22.Jednocześnietozaleceniebyłoechemodwiecznego
podejrzewaniakrólówelekcyjnychodążeniaabsolutystyczne
23,chociażod
czasówAugustaIIIpozostałtylkoDfazesabsolutystycznegozagrożenia”
24.
ZresztąsamStanisławAugustzadbałoto,byprzestanoupatrywaćwnim
tyrana:DTrzebaprzymusićtych;którzymięzłymtyranem,okrutnikiem,
nazywali,dopoprawyniesprawiedliwegozdania”
25.
21[J.P.]WodzIńSKI,Głos[…]23X1784,w:ZM1784,s.358
22A.RzewuSKI,Głos[…]20X1784,w:ZM1784,s.56
23ObawytakiewnajostrzejszejformiewyraziłAdamRzewuski:DNaródcały,irów-
negosobiewyniósłnatennaywyższydostojeństwastopień,dorządeniasobą,idoużycia
władynato,abyśOyciecOyczyzny,SynowOyczyznyuczyniłszczęślewem,iwolnemi.Bo
możeszbyćdroższydlaczłowiekaiNaroduzaszczyt,iakwolność?[…]Trontwóymaiąc
N.K.naprzywiązaniuPoddanychtwoichwsparty,kochaćmusiszwolność,bokochasz
cnotę;przyznajeszzapewne,żeniewolaiesttoziarnorzuconenagruntNarodu,natotylko,
abyokropnywydawałoowocspustoszeniaiklęski;żeniewolnikiestbezcnoty,bezprzy-
miotów,bezświatła,bezwłasnegozdania,bezodwaginakonieciduszy;żeDespotyzmiest
todieciębezprzewidenia,któreustawnieprzyszłośćteraźnieyszejpoświęcachwili;żeiest
jarzmorównieciężkiedlatego,któryjedźwiga,iakdlatego,któregowkłada[…]Królu!nie
możeszbyćsławnym,tylkoprzezsławęNarodu,mocnym,tylkoprzezmocNarodu,bogatym,
tylkoprzezbogactwoNarodu”.A.RzewuSKI,Głos[…]22X1782,w:Zbiórmówróżnych
wczasieSeymusześcio-niedielnegoRoku1782mianych(dalej:
ZM1782
),Wilno[po
XI
1782],
nlb.Zob.:A.StroyNowSKI,OpozycjasejmowawdobierządówRadyNieustającej.Studium
zdiejówkulturypolitycznej,Łódź2006,s.30;Z.ZIelIńSKa,RzewuskiAdamWawrzyniec,
w:PSB,t.34,Kraków-Wrocław1992,s.94DopotępianejwypowiediA.Rzewuskiego
następnegodnianawiązałkról,zaczynającodoświadczenia,żeDJeżelijestjakaistotnanad-
grodazatroskiipraceodKrólowanianieoddielne,totaiednatylkokiedyNaródwolny,
którynadsobąpanowaćkazał,niemusem,alerozumuprzekonaniem,daiesiępanującemu
prowadić,doprawdiwychkorzyściswoich”.[StaNISławAuguSt],Mowa[…]23X1782,
w:ZM1782.
24E.RoStworowSKI,NaprawaRzeczypospolitej…,s.1DPodejrzliwośćwobecwłas-
nychelekcyjnychkrólów,często(isłusznie)oskarżanychowzmocnienieswejwłady,ulegała
naiwnemuzanikowiwobecobcychdworów”.A.S.KamIńSKI,Imponderabiliaspołeczeństwa
obywatelskiego…,s.34
25[StaNISławAuguSt],MowaJegoKrólewskieyMościMianazaKrólobójcami[…]
2VIII1773,w:ZM1775,s.1
CZĘŚĆ
1
|62|
WOKÓŁIDEI,SYMBOLIIPRAKTYKI
WYBORU