Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polemika1
Dyskusjaowolnejwoli
iodpowiedzialnościmoralnej
Caruso:Dan,słynnejestTwojetwierdzenie,iżwolnośćewoluuje
iżewskutekewolucjiludzie,jakojedynezwierzęta,posiadają
umysły,dziękiktórymposiadamywolnąwolęiodpowiedzialność
moralną.Janatomiastbroniłempoglądu,iżnaszeczynyito,jacy
jesteśmy,toostatecznieskutekokolicznościznajdującychsiępoza
nasząkontroląizuwaginatonigdyniejesteśmyodpowiedzialni
moralniezanaszeczyny,wszczególnym,leczistotnymsensie–
wsensie,wktórymmoglibyśmyprawdziwiezasługiwaćnanaganę
ipochwałę,karęinagrodę.Tedwapoglądywydająsięzesobą
niezgodne,alejednazkwestii,którąchciałbympodczastej
rozmowyustalić,dotyczytego,jakbardzonaszepoglądyfaktycznie
różniąsięodsiebie.Podejrzewam,żemamyowielewięcej
wspólnego,niżtosięmożeniektórymwydawać–alemogęsię
mylić.Czymógłbyśnapoczątkuwyjaśnić,corozumieszpoprzez
„wolnąwolę”idlaczegotwierdzisz,żeposiadająjątylkoludzie?
Dennett:Słowokluczowedlazrozumieniaróżnicypomiędzy
naszymipoglądamito„kontrola”.Gregg,twierdzisz,że„to,jacy
jesteśmy,toostatecznieskutekokolicznościznajdującychsiępoza
nasząkontrolą”,atojestprawdąjedyniewodniesieniudotych
nieszczęśników,którzyniemoglistaćsięautonomicznymi
podmiotami,gdybyliwychowywanijeszczejakodzieci.
Rzeczywiściesąludziedotknięciupośledzeniamiumysłowymi,
którzyniesąwstaniekontrolowaćtego,corobią,aleprzeciętny
człowiekdasobieradęwewszystkichokolicznościach,zwyjątkiem
tychekstremalnych,aróżnicatajestzarównomoralniedoniosła,jak
ioczywista,gdyjużoddzieliszideękontroliodidei
przyczynowości.Twojaprzeszłośćcięniekontroluje;jeślibymiała
ciękontrolować,tomusiałabyotrzymywaćinformacjezwrotne
otwoimzachowaniuiwłaściwienaniereagować–atoprzecież
nonsens.
