Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
umysłowe.Niewidzęwięcproblemu,abyprzyznać,że„kontrola”
lub„autonomia”sąstopniowalne–wgruncierzeczyuważam,
żetyiinnikompatybiliściwykonaliścieświetnąrobotę,podkreślając
teróżnice.Niezgadzamsięraczejzwarunkamiwymaganymiprzez
to,cookreślamodpowiedzialnościąmoralnązakładającą„zasługę
podstawową”.Jakosceptykwzględemwolnejwoliutrzymuję,żeten
rodzajkontroliipodatnościnaracje,októrychwspominasz,choć
sąoneistotne,tojednakniewystarcząone,abyudźwignąć
odpowiedzialnośćmoralnązakładającą„zasługępodstawową”–
czylitenrodzajodpowiedzialności,którysprawiłby,żeprawdziwie
zasługiwalibyśmynanaganęipochwałę,karęinagrodęwsensie
uwzględniającymjedynieto,cojużsięwydarzyło.
Zwróćchoćbyuwagęnaróżneuzasadnieniatego,dlaczego
karzemyosobywyrządzającezło.Zgodniezjednymztakich
uzasadnień,któredominujewnaszymsystemieprawnym,osoby
tezasługująnakarę.Toretrybutywneuzasadnieniekaryzakłada,
iżkaradlaosobywyrządzającejzłojestusprawiedliwionaztego
powodu,iżzasługujeona,abystałosięjejcośzłegotylkodlatego,
żeświadomiewyrządziłazło.Uzasadnienietobierzepoduwagę
jedynieto,cojużsięwydarzyło.Dlaretrybutywistyzasługa
podstawowazwiązanazniemoralnymczynemprzestępcywystarczy,
abyuzasadnićkarę.Oznaczato,żestanowiskaretrybutywnegonie
możnazredukowaćdorozważańkonsekwencjonalistycznych,które
dotycząmaksymalizacjiprzyszłych,pozytywnychskutków,aniteż
wkontekścieuzasadnieniakarynieodwołujesięonodobardziej
doniosłychdóbr,takichjakbezpieczeństwocałejspołecznościlub
poprawamoralnakaranych.Twierdzę,żeretrybutywnakaranigdy
niejestuzasadniona,gdyżpodmiotombrakujetegorodzajuwolnej
woliiodpowiedzialnościmoralnejzakładającejzasługę
podstawową,któremogłybyjąudźwignąć.
Pomimotego,iżmożemydostrzegaćracje,cozkoleimoże
oznaczać,iżposiadamypewnegorodzajuświadomąkontrolę,
októrejwspominasz,tojednakposzczególneracje,którenanas
wpływają,oboknaszychpsychologicznychdyspozycji,upodobań
iniechęci,orazinnychkonstytutywnychokoliczności,które
