Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sprawiają,iżjesteśmytym,kimjesteśmy,samesąwostateczności
skutkiemczynnikówznajdującychsiępozanasząkontrolą.Ijesttak
niezależnieodtego,czydoczynnikówtychzaliczasiędeterminizm,
indeterminizm,przypadekczytraf.Niechcęprzeztopowiedzieć,
żeniemainnychkoncepcjiodpowiedzialności,któremożnabyłoby
pogodzićzdeterminizmem,przypadkiemlubtrafem.Niechcęteż
zaprzeczyć,żemogąistniećprzekonująceracjedotyczącetego,
codopierosięwydarzy,którewspierałybyniektóresystemykar
inagród.Przykładowo,sceptycywzględemwolnejwolizwracają
zwykleuwagę,żesankcjenakładanenaprzestępcówsłużą
osiągnięciuinnychcelówniżdanieimtego,nacozasługują:mogą
onerównieżbyćuzasadnioneichroląwunieszkodliwieniu,
rehabilitacjiiodstraszeniusprawców.Mojepytaniedotyczyzatem
tego,czytenrodzajzasługi,októrymmyślisz,wystarczy,aby
uzasadnićretrybutywnąkarę?Jeślinie,totrudnobędziezrozumieć,
naczymnaszspórtaknaprawdępolega,gdyżuzasadnieniekary
odwołującesiędotego,codopierosięwydarzy,jestwpełnizgodne
zzaprzeczeniemwolnejwoliiodpowiedzialnościmoralnej
zakładającejzasługępodstawową.Ponadto,jeślijesteśgotów
porzucićretrybutywizm,amyślę,żetakwłaśniejest,tojestem
ciekaw,comasznamyśli,gdymówiszo„zasłudze”–ponieważ
kwestiąspornąjest,czymowaodawaniupodmiotomtego,
nacosprawiedliwiezasłużyli,wogólejestsensowna,jeślizostanie
pozbawionawątkówretrybutywnych,awięctakich,któredotyczą
tego,cojużsięwydarzyło.
Dennett:Zgadzaszsię,żemojeodróżnienieludziposiadających
autonomięodludzi,którzyjejnieposiadają(zuwaginaróżnego
rodzajuograniczeniadotycząceichmożliwościdokontrolowania
samychsiebie),jestistotne,lecznastępniemówisz,żeniejestono
wystarczającedla„tegorodzajuzasługi”,która„uzasadniałaby
retrybutywnąkarę”.Jarównieżodrzucamretrybutywizm.
Tobeznadziejnyizagmatwanypogląd,ijestnimrównieżkażda
koncepcjawolnejwoli,którapróbujegouzasadnić.Aletonie
oznacza,żenieistniejeuzasadnieniekaryodwołującesiędotego,
cojużsięwydarzyło.
