Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
którejwartochcieć.Wolnawola,którejwartochcieć,tozdolność
doracjonalnejodpowiedzinabodźcepłynąceznaszegośrodowiska
naturalnegoispołecznego.Zdolnośćtarozwinęłasięunaszego
gatunkuwprocesieewolucjiidojrzewaonauosóbdorosłych.
Tooczywiściecennazdolnośćiuważam,żepropozycjaDennetta
jestmożliwadoobrony.
Leczpytanie,którepojawiasięwzględempropozycjiDennetta,
dotyczytego,czypozwalaonauchwycićpodziałyistniejące
wsporzeowolnąwolę.Ponieważtylkonieliczniuważają,
żepojęciewolnejwoliDennettajestinkompatybilne
zdeterminizmem,proponowanaprzezniegodefinicjawiążesię
znastępującymwyzwaniem:określeniakompatybilizmuwtaki
sposób,abybyłtopoglądkontrowersyjny.NatomiastCaruso
definiujewolnąwolęjakotakąkontrolędziałania,którajest
niezbędna,abyprzypisaćzasługęwjejpodstawowejformie,czyli
takjakczynitowieluinnychuczestnikówprzedmiotowejdebaty.
Wprzypadkuzasługiwjejformiepodstawowejktoś,ktozachował
sięźle,zasługujenanaganęibyćmożenakarętylkodlatego,
żedziałałonzpobudekmoralniezłych.Aktoś,ktozachowałsię
dobrze,zasługujenauznanielubpochwałęibyćmożenanagrodę
tylkodlatego,żedziałałonzpobudekmoralniedobrych.Tego
rodzajuzasługajestpodstawowa,ponieważowetwierdzenia
natematzasługisąjakouzasadnieniefundamentalne;niesąone
uzasadnionedalszymirozważaniami,takimijakprzewidywane
korzystneskutkiichzastosowania.WedługCaruso,abyuprościć
debatęowolnejwoliiabykażdestanowiskoposiadałostosunkowo
licznągrupęzwolenników,wolnawolapowinnabyćdefiniowana
jakotakakontroladziałania,którązakładajązasłużonewsensie
podstawowympochwałainagana,nagrodaikara.
DennettiCarusoniezgadzająsięwodniesieniudotego,czy
pojęciezasługipodstawowejtopojęciewystępującepowszechnie.
WodróżnieniuodDennettaCarusouważa,iżpojęcietojestszeroko
rozpowszechnione.Poglądswójwspieraeksperymentemmyślowym
pochodzącymodImmanuelaKanta.Eksperymenttenzakładabrak
jakichkolwiekkorzystnychskutkówwymierzeniakaryosobie
