Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wolnośćnowożytnaorazinneszkice
zfilozofiixviiixviiiwieku
PrzykładKantapokazuje,iżnietylkowolnoprzyjmowaćod-
miennyodtradycyjnegosenspojęciametafizyki,ależesenstakimoże
spotkaćsięzdośćpowszechnąakceptacją,anawetodegraćistotną
rolęwdziejachfilozofii.AnalogicznienależałobypotraktowaćKar-
tezjuszaijegopojęciemetafizyki,toznaczyprzyjąć,żewprowadza
onwłasną,oryginalnąinterpretacjętegozagadnienia,odmiennąod
tradycyjnegoirównieżpodejmującąbardzoważnyzfilozoficznego
punktuwidzeniaproblem.Problememtym-wedługprezentowanej
tuinterpretacji-miałobybyćuzasadnieniepodstawfizykijakonauki,
awięcKartezjańskaDmetafizyka”jawiłabysiępoprostujakofilozofia
fizyki,wszerszymnatomiastsensie-jakofilozofianauki.Takaposta-
waKartezjuszajakofilozofabyłabyponiekądzrozumiałasamaprzez
sięwprzypadkumyśliciela,któryjakouczony,fizykimatematykmógł
byćjaknajbardziejzainteresowanypodstawamidziedzin,którympo-
święciłbodajwięcejczasuiuwaginiżbezpośredniosamejfilozofii.
Kartezjuszbyłbyzarazemjednymzpierwszychiważniejszychfilo-
zofów,którzywdobienowożytnegorozkwitunaukprzyrodniczych,
matematycznegoprzyrodoznawstwa,wtakiwłaśniesposóbokreśli-
lisensizadaniefilozofii.Jejcelembyłabyrefleksjanadfenomenem
nauki,fenomenem,którywnajwyższymstopniuokreśliłsensnowo-
żytnościiktóryztejchoćbyracjidomagasięgruntownegonamysłu.
WprzypadkuKartezjuszabyłbytonietyleszerokityprefleksjinad
jejcałościowymsensem,czylipodejście,naktórefilozofiaotworzy
siędopierowwiekuXX,zwłaszczazasprawąHusserlaiHeideggera,
alenamysłnadjejpodstawamijakowiedzy.Itozadaniemiałabywła-
śniespełniaćKartezjańskaDmetafizyka”,którąautorMedytacji,jak
wiadomo,nazywainaczejDfilozofiąpierwszą”6.
ProblemztakimodczytaniemsensumetafizykiautoraMedytacji
opierwszejfilozofiipolegamiędzyinnyminatym,iżniepodałonwy-
raźniewswychpismachwłaśnietakiejdefinicjitegopojęcia.Jednak
6
SwojeMedytacjeopierwszejfilozofiiKartezjusznazywałczęstoDmedytacjami
metafizycznymi”.TosamozresztąodnosisiędoczwartejczęściRozprawyome-
todzie,która,jakwiadomo,stanowiwcześniejszyokilkalatzarystreścirozsze-
rzonychpóźniejdopostaciMedytacji.
