Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Wolnośćwypowiedzi
1.Uwagiogólne
Wśródwieluprawipodstawowychwolnościczłowiekanajwięcej
kontrowersjiwzbudzawolnośćwypowiedzi
1
.
Wsamymzwrociezasadzasiępewnapułapka:jeśliwolnośćtobrak
ograniczeń,awięcbrakodpowiedzialności.Swobodabowiemwedlesłow-
nikowejdefinicji,tomożliwośćpostępowania,zachowaniasięwedługwłas-
nejwoli,bezkoniecznościuleganiaprzymusowi,innymisłowy,tobrak
skrępowania,niezależność,wolność
2
.Takieteżjestpotoczneznaczenie
tegookreślenia.
Jednaktakiewłaśnierozumienietegoterminuniejestwystarcza-
jące,abynadaćmurangęjednejzpodstawowychzasadpaństwademo-
kratycznego.WhistoriikoncepcjiustrojowychterminUwolność”zawsze
związanybyłzograniczeniami.Pozostającjedynieprzyteoriachnowo-
żytnych,któredałypoczątekwspółczesnymrozwiązaniomustrojowym,
pierwszeństwonależałobyoddaćMonteskiuszowi,którypisał:UWolność
jesttoprawoczynieniawszystkiegotego,nacoustawypozwalają”
3
.Po-
lemizowałztymujęciemjedenzpóźniejszychliberałów,BeniaminCon-
stant,zwracającuwagę,żeprawomożeprzecieżzakazaćwszystkiego.
StąddlaConstantawolność,toUpewnośćniepodleganianiczemuinne-
mu,jaktylkoprawom”
4
.
Pomiędzywięcprawemzagwarantowanymprzezustawy,awolnoś-
1
DalejokreśleniategoużywamzamienniezterminemUwolnośćsłowa”.
2
Por
.Słownikjęzykapolskiego,red.M.Szymczak,t.III,Warszawa,1981,s.376.
3
K.Monteskiusz,Oduchupraw,wtłum.T
.Boya-Żeleńskiego,t.1,cz.II,ks.XI,Warszawa1957,
s.230.
4
B.B.Constant,Owolnościstarożytnychinowożytnych.MowawygłoszonawAthénééRoyal,Arka,
nr42.
15