Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wolnośćwypowiedzi
27
tejwolnościjestPierwszaPoprawkadoKonstytucjiStanówZjednoczonych,która
zostałauchwalona25września1789r.,aweszławżycie15grudnia1791r.22Należy
jednakpodkreślić,żedwiewcześniejszeamerykańskiekonstytucjestanowe(Kon-
stytucjaMassachusettsz1780r.23orazKonstytucjaNewHampshirez1784r.24),
uchwalonekilkalatprzedDeklaracją,zawieraływswojejtreścinormyregulujące
wolność25.Zuwaginafakt,żeoneźródłemprawatylkonapoziomiesta-
nowym,aniekrajowym,niemożnatraktowaćichsynonimiczniedokonstytucji
wrozumieniunajważniejszegoaktuprawnegowcałympaństwie26.Mimowszyst-
ko,świadczytoosilnymzakorzenieniuwolnościwypowiedziwamerykańskim
systemieprawnym,anfrancuskiepierwszeństwo”wkonstytucjonalizacjitejwol-
nościzapewniłyjedyniepewnezdarzenia-np.rewolucjafrancuska.Zkoleijako
trzeciakwestięwolnościwypowiedziregulowałaKonstytucjaKrólestwaNorwe-
giiz17maja1814r.27Zpóźniejszychaktówotymcharakterzewypadawska-
zaćart.8KartyKonstytucyjnejLudwikaXVIII,oktrojowanej4czerwca1814r.28,
art.13UstawyZasadniczejPaństwaz21grudnia1867r.opowszechnychprawach
obywatelireprezentowanychwRadzieRzeszykrólestwikrajów29oraz§10Aktu
pismaidruku,aodpowiadatylkozanadużycietejwolnościwprzypadkachokreślonych
wustawie”
.Zob.KonstytucjaFrancji,wyd.2uaktual.,tłum.W.Skrzydło,Warszawa2003,
online:libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/francja.html(dostęp:31.01.2018).
22WedługIPoprawkiżadnaustawaKongresuniemożewprowadzićreligiianizabronić
swobodnegopraktykowaniajej,ograniczaćwolnościsłowalubprasyaniprawalududo
spokojnychzgromadzeńlubdoskładanianaczelnymwładzompetycjionaprawieniekrzywd.
Zob.KonstytucjaStanówZjednoczonychAmeryki,tłum.A.Pułło,Warszawa2002,online:libr.
sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/usa.html(dostęp:30.01.2018).
23TheConstitutionoftheCommonwealthofMassachusetts,1780:ADeclarationoftheRights
oftheInhabitantsoftheCommonwealthofMassachusetts,online:malegislature.gov/Laws/
Constitution(dostęp:17.03.2018).
24TheConstitutionofNewHampshire,1784:BillofRights.ArticleI,online:en.wikisource.org/
wiki/New_Hampshire_Constitution(dostęp:17.03.2018).
25Szerzejohistoriiwolnościwypowiedziwamerykańskimkonstytucjonalizmiepiszą:
L.W.Levy,FreedomofSpeechandPressinEarlyAmericanHistory.LegacyofSuppresion,New
York1963;C.Spillenger,DavidM.RabbanandtheLibertarianTraditionThatTimeForgot,ΠLaw
&SocialInquiry”2001,nr26,s.209in.
26Zob.I.Kraśnicka,A.Ludwikowska,WprowadzeniedosystemuprawaStanówZjednoczonych,
Toruń2012,s.94.
27Zgodniez§100tejKonstytucji:ΠIstniejewolnośćprasy.Niktniemożebyćukaranyzanapisany
tekst,niezależnieodjegotreści,oddanydodrukulubpublikacji,chybażeświadomieijawnie
przejawiasamlubnamawiainnychdonieposłuszeństwawobecprawa,lekceważeniareligii,
moralnościlubkonstytucyjnychwładz,sprzeciwiasięichnakazomalbowysuwafałszywe
ioszczerczeoskarżeniaprzeciwkokomukolwiek.Każdemuwolnowypowiadaćwłasnąopinię
oadministracjipaństwowejlubnajakikolwiekinnytemat”
.Zob.KonstytucjaKrólestwa
Norwegii,tłum.J.Osiński,Warszawa1996,online:libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/norwegia.
html(dostęp:30.01.2018).
28Zob.np.M.Szczaniecki,Wybórźródełdohistoriipaństwaiprawawdobienowożytnej,
cz.I:Tekstydohistoriiburżuazyjnegoprawanowożytnego,Warszawa1972,s.123-126,za:
A.Biłgorajski,Granice…,s.20.
29Zob.KonstytucjaAustrii,tłum.P.Czarny,B.Naleziński,Warszawa2004,online:libr.sejm.gov.
pl/tek01/txt/konst/austria.html(dostęp:8.02.2018).