Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wolnośćwypowiedzi
25
Należypamiętać,żewolnośćwypowiedzi,jakoelementskładowywolności
jednostki,niejestjedynymterminemoznaczającymuzewnętrznianieswoichmy-
śliczyprzekonań.Wstanowiskachdoktrynycharakterystycznewydajesięposłu-
giwanieterminamiwolnośćekspresji,wolnośćsłowaorazwolnośćsłowaidruku.
Wolnośćekspresjijestsynonimemwolnościwypowiedzi.Możesiętowydawać
niezrozumiałedlaosobydbającejopoprawnośćjęzykową,bowiemwedługsłow-
nikajęzykapolskiegoekspresjaoznaczanwyrazistyisugestywnysposóbwyrażania
uczuć”
.Ekspresjaniejestwięctożsamazwypowiedzią,poglądemczyideą,amoże
byćjedyniepewnąformąwypowiedzilubformąwyrażeniapoglądunacechowaną
sugestywniebądźekspresyjnie11.Wolnośćsłowa,rozumianasensustricto,niejest
synonimemwolnościwypowiedzi.Odnosisięonadowypowiedziwformiewer-
balnej,ponieważsłowooznaczanznakjęzykowymającyjakieśznaczenie”
,nwypo-
wiedźustnąlubpisemną”
,nobietnicęzłożonąprzezkogoś”
,ndawniej-czasownik”12.
Zwolnościąsłowawpowyższymrozumieniuniebędziemymielidoczynieniawsytu-
acji,gdypodmiotnamalujeobrazalboskomponujeutwórmuzyczny.Jednakżewspół-
cześnieterminutegoużywasięzamienniezterminemwolnośćwypowiedzi.Można
nawetzaryzykowaćstwierdzenie,żewolnośćsłowajestokreśleniemowielepopular-
niejszym.Wynikatozfaktu,żewXVIIIiXIXw.wolnośćsłowabyłaobecnawtreścino-
wożytnychkonstytucji,które-pomimopostęputechnikiipojawieniasięnowych
formuzewnętrzniania-pozostałyniezmienione13.Wolnośćwypowiedziidentyfiku-
jesiętakżezwolnościąsłowaidrukuzewzględunaobecnośćtejdrugiej,wyrażonej
explicite,wlicznychnieobowiązującychjużkomunistycznychaktachprawnych14.
Obecnietenquasi-synonimwolnościwypowiedzijestjużpraktycznienieużywany15.
Pomimożewolnośćwypowiedzipojawiasięnakartachlicznychaktówpraw-
nychnacałymświecie,należypodkreślićjejprawnonaturalnyrodowód.Istniejeona
wsposóbobiektywnyiniezależnyodpozytywnoprawnegoustanowieniajejprzez
jakąkolwieknormęprawną.Ponadtozwracasięuwagę,żewolnośćwypowiedzi
11JakoprzykładmożnazestawićobrazEdvardaMunchaKrzykzobrazemMonaLisaLeonarda
daVinci.Pierwszyznichjestformąwypowiedziniezwykleekspresyjną,drugizaśstatyczną,
bezwidocznychoznakekspresji.Skądwięcsynonimicznetraktowaniewolnościwypowiedzi
iwolnościekspresji?Wynikatozniepoprawnego,zbytdosłownegotłumaczeniapojęcia
freedomofexpression.Słowoexpressionwjęzykuangielskimoznacza:waysofsayingwhat
youthinkorshowinghowyoufeelusingwordsoractions,czylimówienietego,cosięmyśli,lub
pokazywanietego,cosięczuje,zapomocąsłówlubczynów.Zob.hasło:expression,online:
dictionary.cambridge.org/dictionary/english-polish/expression(dostęp:8.02.2018).
12Hasło:słowo,online:sjp.pwn.pl/szukaj/s%C5%82owo.html(dostęp:11.06.2016).
13Zob.A.Biłgorajski,Granicewolnościwypowiedzi.Studiumkonstytucyjne,Warszawa2013,
s.75.
14Tympojęciemposługujesięchociażbyart.50KonstytucjiZwiązkuSocjalistycznychRepublik
Radzieckich(zob.KonstytucjaZwiązkuSocjalistycznychRepublikRadzieckich,tłum.
S.R.Dobrowolski,Warszawa1977).
15Zob.m.in.:L.Wiśniewski,Wolnośćsłowaidruku,[w:]R.Wieruszewski(red.),Prawaczłowieka.
Modelprawny,Wrocław1991,s.680-714;M.Szczepaniak,Wolnośćsłowaidruku,[w:]
A.Łopatka(red.),PodstawoweprawaiobowiązkiobywateliwPRL,Warszawa1969,s.94,95;
J.Bafia,Prawoowolnościsłowa,Warszawa1998,s.4-38;A.Łopatka,Prawodoswobodnego
wyrażaniaopinii,Warszawa1993,s.5in.
