Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
1.Teoretyczneaspektyzróżnicowaniacennarynkachsurowcówrolnych
wsytuacji,wktórejpodażdanegodobrajeststała.Syntezyobuujęćdokonał
A.Marshall,przedstawiającogólnymechanizmcenotwórczy.Zauważył,żebłąd
obydwóchnurtówwynikazeźleskonstruowanychwniosków.
Wramachekonomiiklasycznejkrzywapodaży(S)charakteryzujesiędosko-
nałąelastycznością(Es→Ż).Wpraktycegospodarczejmożliwośćzaistnienia
takiejsytuacjiwymagałabyspełnieniazałożenia,którewskazywałoby,żeistnieje
możliwośćdowolnegozwiększaniailościoferowanegodobraprzyzachowaniu
stałychkosztówzwiązanychzprocesemprodukcji.Zmianapopytuskutkowałaby
wyłączniedostosowaniemilościowym,cenazaśpozostałabybezzmian.Zmiana
cenynastąpiłabyjedyniewtedy,gdybydoszłodozmianykosztówzwiązanych
zprodukcją.Wprzypadkumarginalistówzasadnośćstosowaniaproponowane-
gomechanizmuwartościowaniamasenswówczas,gdypodażdobraprzyjmuje
wartościstałe(krzywapodaży(S)jestdoskonalenieelastyczna(Es=0)).Wtej
sytuacjiprzesunięciekrzywejpopytuzpozycjiD
1doD
2skutkujespadkiemceny
tegodobra(rys.1.1).Dowodzito,żezasadniczeznaczeniemająjedynierelatywna
rzadkośćisubiektywnapreferencjakonsumenta,znaczeniazaśniemajączynniki
podażowe.JednoczesneuwzględnienieprzezA.Marshallapopytuorazpodaży
pozwalanasformułowanieprawapodażyipopytu.Zakładaono,żewwarunkach
swobodnejgrysiłrynkowychcenarynkowakształtowaćsiębędzienapoziomie,
naktórympopytipodażbędąrówne(Giza2016).Wobectegonieistniejemożli-
wość,abycenamogłaprzyjąćtrwałypoziomnarynku.Wsytuacji,wktórejprzy
danejceniepopytbędzieprzewyższałpodaż,cenarynkowabędzierosnąćdo
punktuzrównaniapodażyzpopytem.Zkoleiwówczas,gdypodażprzydanym
poziomiecenbędzieprzewyższaćpopyt,cenazadanedobrozmalejedopunktu
zrównaniapodażyzpopytem(Giza2016).Kształtowaniesięzależnościmiędzy
wartościądóbraichcenąorazcenąapodażąipopytemuwypuklapodstawowe
procesyprzebiegającewgospodarcetowarowo-pieniężnej.Wpraktycegospodar-
czejsprowadzasięonodowystępowaniawahańcenowychnaposzczególnych
rynkach,cowynikazwalkikonkurencyjnejmiędzyposzczególnymipodmiotami
orazzmiennościwielkościpopytuipodaży.
Kryzyszlat1929-1933przyczyniłsiędopodważanialiberalnejteoriiszkoły
neoklasycznej.Niewielkaskutecznośćrynkuwprzeciwdziałaniutrudnościomgo-
spodarczymdoprowadziładowzrostukompetencjiekonomicznychpaństwa,co
stanowiłogruntdlabudowyteoriiJ.M.Keynesa(Lityńska2008).Jednakwystępu-
jącewjegoteoriiograniczeniazwiązanezeskupieniemsięnaefektachpopytowych
przesądziłyojejkrótkookresowymcharakterze.Nadałotosygnałdorozwoju
neokeynesowskiejteoriiwzrostugospodarczego.Teoriatatraktowałaprocespro-
dukcyjnyjakoproces,którytworzydochódwyrażonywpostacipieniężnejoraz
produktwformiematerialnej.Byłtoimpuls,któryukierunkowywałnazwięk-
szeniezainteresowaniarównowagąekonomiczną,copozwoliłozbliżyćpoglądy
neokeynesistówzpoglądamineoklasyków.Doprowadziłotodoujednolicenia
