Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Żychowski,WpływmasowychgrobówzIiIIwojnyświatowejnaśrodowiskoprzyrodnicze,
Kraków2008,ISBN978-83-7271-464-0,©byWNUniwersytetuPedagogicznego2008
1951;Johnson1956;Biek1957;Rajewski1959/1960).Dopierojednakwlatach70.
metodęzastosowanodopotwierdzeniapochówku,któryzostałcałkowicie
rozłożony(Hudson1974;Barkeriinni1975;Keeleyiinni1977).
BadaniaetnoarcheologicznewskazująnawspółzależnośćstężeńPidzia-
łalnościczłowieka,któryużytkujepastwiska,zakładaśmietniskaicmentarze
itp.Dotyczytozatemmiejsc,wktórychzgromadzonoorganicznyosad(Conway
1983;Lippi1988;Bethell,Máté1989;Barba,Ortiz1992;Middleton,Price1996;
Schlezinger,Howes2000;Parnelliinni2002).Niektórzynaukowcypotwier-
dzająwobliczeniachwysokąkorelacjępomiędzystężeniemfosforanówwpodło-
żuiwskaźnikiemgęstościceramicznychartefaktów(Parnelliinni2001).
ŚrednirocznydopływPdogleby,ztytułufunkcjonowania100osób,wynosi
średnio:62kgzodchodów,1,5kgzciałzmarłychi124kgześmieciiodpadków
(Cook,Heizer1965).Wmiejscach,wktórychobserwujesiętenantropogenicz-
nywpływ,wzrastawpodłożuzawartośćpierwiastkówwskaźnikowych,np.śred-
niorocznie:Pzokoło0,16%(koncentracjanaturalna)do10%;Caod0,022%
do0,439%orazNod0,672%do6,72%(Cook,Heizer1965).Wzwiązkuzniewiel-
kimistratamizawartościP,jestonuważanyzanajlepszywskaźnikarcheologiczny.
Tametodawarcheologiipolowejczęstojesttakżenazywanametodąfosforanową
(Provan1971;James1999).Pozwalaona,międzyinnymi,zrekonstruowaćdzia-
łalnośćdomowąirolniczą,zlokalizowaćpochówki,wytypowaćmiejscedlaprze-
prowadzeniawykopówitp.(Dauncey1952;Johnson1956;Cowgill,Hutchinson
1966;Simonsen1968;Provan1971;Davidson1973;Evan1978;Barba,Bello1978;
Barba1978,1986;Shackley1981;Edwards1983;Barba,Herrera1986;Collins,
Shapiro1987;Sochaiinni1990;Griffith1980;Manzanilla,Barba1990;Barba,
Ortiz1978,1992;Sandor1992;Sancheziinni1996;Scudderiinni1996,2001;
Wells2004;Pecciiinni2005).
Metodęfosforanowąstosujesięwróżnychkrajachiwróżnychwarunkach
środowiskowych.Wpolskiejliteraturze,wkilkupracach,dokonanoprzeglądu
zastosowaniatejmetodywpraktyce(Balke1975;Brzezińskiiinni1983;Socha
iinni1990).Nielicznistosująrównieżwprowadzonychbadaniach(np.Stole
1955;Marcinek,Wiślański1959;Madyda-Legutko,Tunia1978;Brzezińskiiinni
1983;Sochaiinni1990;Mączyńskaiinni2006).Wielepraczagranicznych
omawialiteraturędotyczącątejmetody(np.Bethell,Máté1989;Goffer1980;
Lerici1960;Craddockiinni1986).Metodęfosforanowąstosująbadaczewe
wszystkichstrefachklimatycznych(Lutz1951;Dietz1957;Gordon1978;Grith
1981;Cavanaghiinni1988;Lillios1992;Costa,Kern1999;Entwistleiinni2000;
Parnell,Terry2002).Fosforrelatywnieszybciejprzemieszczasięwrazzwodą
wwilgotnymklimaciepodzwrotnikowym,np.naPuertoRico(Scudder2001).
Tempotojestjednakznaczniewolniejszeniżwprzypadkuinnychrozpuszczalnych
związków.Metodafosforanowajestzatemstandardowąmiarądziałalnościczło-
wiekarównieżwtymklimacie(Arrhenius1929;Proudfoot1976;Conwey1983;
Lippi1988).Dużewymaganiastawiabadaczomzamarzniętygrunt.Badania
wtychwarunkachprowadzisięprzyużyciusondspuszczanychdootworów,wcześ-
niejwywierconychdiamentowymświdrem.Pozytywnewynikiuzyskanorównież
wróżnychwarunkachglebowych,coświadczyouniwersalnościmetody(Balke
1975).Dobrychwyników,przyzastosowaniumetodyfosforanowej,niewyklu-
czarównieżróżnazasobnośćglebwfosfor.
13