Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp
niomioczekiwaniom,sposobomocenyokreślonychdziałańorazreakcjom
naokreślonepostępowaniajednostekiorganizacji(Michalak,2004;Nowak,
2010;Dobija,2011;KozarkiewicziŁada,2011;Nowak,2016a,2016b,2017a,
2017b,2018).Wtymkontekściemożnajedyniewskazaćnateorięinstytucjonal-
ną,będącąpodejściemuwzględniającymoddziaływaniespołecznenazmiany
obserwowanewrachunkowości,wprowadzającymdoteoriiorachunkowości
analizęmechanizmówspołecznych,ichwpływóworazsiły,prezentowanych
normiwartości,atakżekognitywnychsiłsprawczychstanowiącychzarówno
kontekst,jakirezultatdziałańzwiązanychztworzeniemirozwojemsyste-
mówrachunkowości(OgdeniClarke,2005,s.314).Należyrównieżwskazać
teorięlegitymizacji,którajestjednymzpotencjalnychczynnikówmotywu-
jącychorganizacjedorozwojusystemówrachunkowościzarządczej,aktóra
możebyćanalizowanazarównowaspekcielegitymizacjistrategicznej(działań
podejmowanychprzezorganizacjewceluprzekazaniaotoczeniuinformacji
owprowadzanychinnowacjach),jakilegitymizacjiinstytucjonalnej(działań
podejmowanych,bydostosowaćrozwiązaniadoobowiązującychstandardów
rowysystemwyznaczonychzachowańipraktyk,moralności,wierzeń,światopoglądów,etykilub
organizacji,któryłączyludzkośćzelementaminadprzyrodzonymi,transcendentalnymiiduchowymi
(Merriam-Websterdictionary,2019).Etyka(filozofiamoralna)zajmujesięzkoleibadaniemmoral-
nościitworzeniemsystemówmyślowych,zktórychmożnawyprowadzaćzasadymoralne-nobej-
mujesystematyzowanie,obronęirekomendowaniekoncepcjidobregoizłegozachowania”(Internet
encyclopediaofphilosophy,2020).Etykamazatemnacelurozwiązaniekwestiiludzkiejmoralności
poprzezzdefiniowaniepojęćtakichjakdobroizło,cnotaiwystępek,sprawiedliwośćizbrodnia
(Martinez,2019).Moralność,będącjednymzespołecznychsystemównormatywnych,pozwalana
rozróżnienieintencji,decyzjiidziałańwyróżnianychjakowłaściwe(słuszne)itych,któresąniewła-
ściwe(niesłuszne),costanowijednocześniekonstruktsprawiedliwości(LongiSedley,1987).Etyka
normatywnabadamoralnośćwodniesieniudozłaidobrauniwersalnego,niezależnieodwartościlub
obyczajówwyznawanychikultywowanychprzezposzczególneludylubkultury,podczasgdyetyka
opisowazajmujesięmoralnościąodnoszącąsiędowartościosobistychlubkulturowych,kodeksów
postępowanialubobyczajówspołecznych,wktórychmaonazastosowanieijestakceptowanaprzez
jednostkę.Wsensieopisowymmoralnośćniekonotujewięcobiektywnychtwierdzeńotym,cojest
dobrelubzłe,ajedynieodnosisiędotego,cojestwokreślonymśrodowiskuuważanezadobrelubzłe
(Zalta,2016).Zwyklejednocześnieistniejekilkakonkurencyjnych(poczęścizgodnych,apoczęści
różnych)systemównormatywnychfunkcjonującychwobrębiedanejkultury,naprzykładnormy
postępowaniadopuszczoneprzezprawo,normymoralnenakładaneprzezdanysystemfilozoficzny
lubreligijnyczywreszcienormykonkretnejspołeczności,którymjednostkapodporządkowujesię
wprocesiesocjalizacji(tzw.prawoobyczajowe).Zasadymoralneprzyjmująnajczęściejformęnakazów
czyteżzakazów,aichnaruszenieprowadzizwykledowewnętrznegokonfliktupsychicznego(po-
czuciawiny)(Maryniarczyk,2000).Wodróżnieniuodzasadmoralnychzasadyetycznesąogólnymi,
filozoficznymitwierdzeniamiwynikającymizdanegoświatopoglądu,azatemprzyjętegosystemu
pojęciowego(wniektórychwypadkachrównieżreligijnego).Naichbaziemożnatworzyćkonkretne
nakazyizakazymoralne.Różnezasadyetycznemogązatemprowadzićdotychsamychzasadmo-
ralnych.Etykaimoralnośćstanowiąwięcistotnączęśćsystemuspołeczno-kulturowego,jakimjest
religia,natomiastreligiamoże,leczbynajmniejniemusistanowićpodwalinydlaetykiimoralności.
