Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
gdziexjestwartościązaobserwowanąwczasiek
ij,przyczymk>j,njestdługościąciąguobser-
wacyjnegooraz:
THO(
x
k
-
x
j
)
[
°
®
°
¯
+
-
0
1
1
x
x
x
k
k
k
-
-
-
x
x
x
j
j
j
!
1
<
0
0
0
Dodatniewartościτoznaczają,żetrendjest
rosnący,ujemnezaś-żetrendjestmalejący.Sta-
tystykaτprzyN>10marozkładzbliżonydonor-
malnego.Dokonanorównieżocenyprawdopodo-
bieństwawystąpieniaobserwowanegotrenduna
poziomieistotnościconajmniejp=0,05(95%).
Następnymkrokiempostępowaniabyłaana-
lizazmianodpływuiopaduzapomocąpodwój-
nejkrzywejkumulacyjnej,którajestpomocna
wokreślaniuzaburzeńwywołanychantropo-
presją.Podwójnakrzywakumulacyjnaodpływu
iopaduwskazujelatadlaposzczególnychzlewni
(ryc.2.,3.),wktórychnastąpiływyraźnezmiany,
orazpokazujekierunektychzmian(Absalon,
1991,1998;Dynowskaiin.,1985;Kaňok,1987,
1990b,1994,1997).Podwójnekrzywekumulacyj-
nezostałyskonstruowanedlaśrednichiśrednich
niskichrocznychwartościodpływu.
Ryc.2.Przykładowyschematrozdziałupodwójnejkrzy-
wejkumulacyjnejprzywzrościeodpływuispadku
opadówwzlewni(napodstawie:Kaňok,1994),KP-
odpływrzeczywistyskumulowany,NP-odpływnatu-
ralnyokreślonynapodstawiepodwójnejkrzywejku-
mulacyjnej,KN-odpływprzeobrażonyokreślonyna
podstawiepodwójnejkrzywejkumulacyjnej,SN-od-
pływnaskutekzmianopadów,SK-odpływprzeobra-
żonyantropogenicznie
Ryc.3.Przykładowyschematrozdziałupodwójnej
krzywejkumulacyjnejprzyspadkuodpływuispadku
opadówwzlewni(napodstawie:Kaňok,1994),KP-
odpływrzeczywistyskumulowany,NP-odpływnatu-
ralnyokreślonynapodstawiepodwójnejkrzywejku-
mulacyjnej,KN-odpływprzeobrażonyokreślonyna
podstawiepodwójnejkrzywejkumulacyjnej,SN-od-
pływnaskutekzmianopadów,SK-odpływprzeobra-
żonyantropogenicznie
Hipotezyoodmiennymprzebieguodpływu
przetestowanozapomocąnieparametrycznegote-
stuWilcoxonanapoziomieistotności0,05.Staty-
stykaWilcoxonaprzyjmujepostać:
W
m
,
n
1
¦
i
m
1
1
R
(
x
i
)
Istotnymzagadnieniembyłowykryciewzlew-
niachpunktówskokowejzmiany(changepoint)
wwielkościachwartościobserwowanych(rocz-
nesumyopadów,przepływyNQ
R
,SNQ
R
,SQ
R
,
średnirocznywspółczynnikodpływu).Punkty
takiemogąwskazywaćnaistotneimpulsyzmie-
niającewarunkiopaduiodpływuwzlewni,mo-
gącebyćefektemzarównozmianklimatycznych,
jakizmianzachodzącychwskutekantropopre-
sji.Dookreśleniapunktówskokowejzmianywy-
korzystanotestPettitta(Pettitt,1979,1980a,
1980b;Rowan,Sweeney,2005;Liiin.,2014).
Wykrytezmianypotwierdzonododatkowote-
stemBuishandaorazzapomocąnstandardnor-
malhomogeneitytest”(SNHT).
TestPettittazastosowanodoprzeanalizowa-
niaszeregówczasowychpotraktowanychjako2
próbyreprezentowaneodpowiednioprzezwar-
tościx
1…x
tix
i+1…x
T.Dladanychciągłychob-
liczonoindeksyV(t)iU(t)zapomocąnastępu-
jącegowzoru:
15
