Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
S.Kierkegaard,Wprawkidochrześcijaństwa
jącąpozaówczesnesporyteologiczne,jakiemiałymiejscewgroniekopenhaskich
heglistów.Wprawkiniesąrównieżtraktatemfilozoficznym,odzwierciedlającymprze-
mianyspołeczneipolityczne,jakiezachodziływDaniinaprzełomielat40.i50.XIX
wieku.Przejściezustrojumonarchicznegonakonstytucyjny,rozwójprzedstawiciel-
stwaparlamentarnego,noweideesocjalistyczne,którezaczęłysięrodzićwówczesnej
EuropieniemiaływiększegowpływunapisarstwoKierkegaarda.Niewydajesię,by
miałwtymracjęBruceKirmmse,którytwierdzi,żeKierkegaardpodjąłkrytykęKościoła
duńskiegowdogodnymmomenciepolitycznym,uczestnicząctymsamymwrodzącym
sięporządkuliberalnym,zjegowolnościąjednostki,stawianąwyżejniżpowszechnie
obowiązującenormyspołeczne7.PrawdziwyautorWprawekniebyłzainteresowany
reformąustrojupolitycznegoDaniianiwewnętrznymireformamiinstytucjonalnego
Kościoładuńskiego.Jegocelbyłściślereligijny,któremupoświęciłsiębezreszty,
zwłaszczawostatnichlatachswegokrótkiegożycia.Poosiemnastuwiekachodśmierci
Chrystusapragnąłnanowo,zcałąradykalnością,postawićproblemwiary.Pytał:co
toznaczywierzyćwJezusaChrystusapoheglizmie,poheglowskiejinterpretacjidziejów,
wktórychChrystusichrześcijaństwostałysięjedyniemomentemwhistorii.Nato
pozornieprostepytanieodpowiedźstawałasiędramatycznietrudna.Kierkegaard
odrzucałpoglądHegla,iżwiarajestczymśbezpośrednim,jednymzprzeżyć,które
właściwąinterpretacjęznaleźćmożewrefleksjifilozoficznej.Aktwiaryjestczymśbez-
pośrednim,aletabezpośredniośćniewyprzedzapośredniościrefleksji,leczjąprzezwy-
cięża,stającsiębezpośredniościądrugiegostopnia.Filozofianiedostarczawyjaśnienia
fenomenuwiary,leczreflektujenadwarunkami,któremusząbyćspełnione,byjed-
nostkamogłasensowniepodjąćaktwiary.
DlachrześcijaninaprzedmiotemwiaryjestJezusChrystus,Bóg-Człowiek.Wie-
rzyćznaczybyćwspółczesnymwobecBoga-Człowieka.Leczcotoznaczybyć
współczesnym?Kierkegaardpokazuje(WprawkinrI)jakwielkietrudnościkryjąsię
wtympytaniu.Bokimjestten,wobecktóregowierzącymabyćwspółczesny?Gdyby
byłniezwykłymprorokiem,wielkimzałożycielemnowejreligii,alejednocześnietylko
człowiekiem,możnabyzeskutkówjegożycia,któreobjawiłysięwhistorii,wnio-
skować:kimnaprawdębył.AleoChrystusiejakoBoguhistorianiczegoniejest
wstaniepowiedzieć.JegożycieiJegonauczanieniewątpliwiezmieniłybiegdziejów
ludzkości,ukształtowałynasząkulturęhumanistyczną,wpłynęłynasztukęitd.
NiemniejjednakteskutkiwnajmniejszymstopniuniedostarczająwiedzyoBóstwie
Chrystusa.nRóżnicęmiędzypoezjąarzeczywistościąstanowi:współczesność.Prze-
szłośćniejestrzeczywistościądlamnie;tylkoto,cowspółczesne,jestrzeczywisto-
ściądlamniefl.-piszeAnti-Climacus.Trzebawierzyć,żepewienkonkretnyczło-
wiek,żyjącywkonkretnymhistorycznymczasiejestBogiem.Niedasięzracjona-
lizowaćwiary.Wiarajestbowiemponadwszelkąludzkąracjonalizacją.Nawetci,
którzywidzieliisłyszeliChrystusataknaprawdęniebyliMuwspółcześni,bowiem
7B.Kirmmse,KierkegaardinGoldenAgeDenmark,IndianaUniversityPress1990,ss.381-382.
