Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
21
Parametryanalityczneprocedurypomiarowej
Oileodchyleniestandardowestosujesiędoocenymetodyanalitycznej,otylewynikotrzy-
manytąmetodącharakteryzujeodchyleniestandardowewartościśredniej.Wartośćtęobli-
czasię,dzielącodchyleniestandardoweprzezpierwiastekkwadratowyzliczbypomiarów:
=
=
∑
PosługującsięwspółczynnikiemStudenta,możemypodaćprzedziałufności(ang.confi-
denceinterval)dlawartościśredniej,x,przyjmującokreśloneprawdopodobieństwoP.Przedział
ufności,dlaprawdopodobieństwaP11–
ɑ
,definiujesięnastępująco:
±
⎛
⎜
⎜
⎝
<
μ
<
+
⎞
⎟
⎟
⎠
=
α
Bardzoczęstodoskonałośćproceduryanalitycznejocenianajestjejprecyzją.Zadaniem
analitykajestwobectegodążeniedopoprawyprecyzji,awięcwyeliminowaniabłędówprzy-
padkowych,bezpośredniowpływającychnaprecyzję.Ogólniemówiąc,czynnikiembardzoważ-
nymjestścisłakontrolaniezmiennościwarunkówdoświadczalnych.Istotnąpoprawęwnieśćtu
możemechanizacjaiautomatyzacjapostępowania,któreeliminująprzypadkowebłędyzwiąza-
nezniedoskonałościądziałańczłowieka.Niemniejjednaknależyzdawaćsobiesprawęztego,
żewdłuższejskaliczasowejaparatymogąstopniowozmieniaćswojeparametry,np.wsku-
tekzużyciaelementówmechanicznych.Automatyzacjaikomputeryzacjaaparaturypozwalają
jednaknawielokrotnepowtórzeniedoświadczenia,atozkoleimożezmniejszyćbłędyzwiąza-
nenp.zprzypadkowymifluktuacjamipoziomuszumówiuśrednianiemwartościpomiarowej.
Jestoczywiste,żewielokrotnepowtórzeniepomiaru,przyzastosowaniustatystycznejoceny
wyników,wpływanazmniejszenieprzedziałuufnościkońcowegorezultatu.
Zcharakterystykąmetodyanalitycznejzapomocąprecyzji,awięcodchyleniastandardo-
wego,wiążesiępojęciepowtarzalnościiodtwarzalności.Powtarzalność(ang.repeatability)
oznaczapowtarzalnośćwynikuwprzypadkachtegosamegolaboratorium,tegosamegoana-
litykainiezmiennychwarunkówdoświadczalnych.Rozróżnićtumożnajeszczepowtarzalność
pomiarówwczasiejednegodnia(ang.within-day)orazpomiarówwykonywanychwróżnych
dniach(ang.between-day).Pojęcieodtwarzalności(ang.reproducibility)odnosisiędopomia-
rówwykonywanychwróżnychlaboratoriach,awięcniewątpliwieprzywiększejzmienności
warunków.Dobraodtwarzalność,bliskapowtarzalności,świadczywpierwszymrzędzieotym,
żemetodajestmałoczułanazmienność,nieraznieokreślonych,warunkówdoświadczalnych,
awięcmożebyćzpowodzeniemadaptowanaistosowanawlaboratoriachdysponujących
niecoodmiennymiwarunkamipracy,innyminawykamianalityka,różnąaparaturą.Odtwarzal-
nośćjestwięcjednymzkryteriówodporności(ang.ruggedness)postępowaniaanalitycznego.
Nacałkowitybłądpomiaru(analizychemicznej)składająsiędwaczynniki:błądprzypad-
kowy(ang.randomerror)ibłądsystematyczny(ang.systematicerror).Błądprzypadkowy
określaprecyzjępomiaru,natomiastbłądsystematycznywiążesięzpojęciemdokładności.
Całkowitybłądpomiarujestwięcsumąbłęduprzypadkowegoibłędusystematycznego.Błąd
systematycznyokreślanyjakoobciążenie(ang.bias)świadczyoniepoprawnościpomiaru.
=
+
μ
